WYWIAD

Nazwa definicji: 
WYWIAD
Treść wpisu: 

Wg Alana N.Oppenheima (2004): "Czym zatem jest wywiad, skoro nie jest rozmową? Celem każdego wywiadu o charakterze eksploracyjnym jest uzyskanie jakichś informacji. Informacje te zawarte są w odpowiedziach na pytania dotyczące faktów, postaw, poglądów i uczuć czy wreszcie ocen i oczekiwań. (...) Aczkolwiek wymiana słów i zdań jest dwukierunkowa, wywiad jest w zasadzie procesem jednokierunkowym. Gdyby go przekształcić w dwukierunkowy proces komunikacji i upodobnić do rozmowy, straciłby na wartości ze względu na wpływ pytającego na treść otrzymywanych odpowiedzi. (...)  Celem wywiadu standaryzowanego w typowym dużym badaniu jest gromadzenie danych. (...) Zasadniczym założeniem jest tu <równoważność bodźców>: musimy polegać na zdolności pytającego do maksymalnego zbliżenia się do ideału, jakim jest identyczny sposób zadawania pytań tak samo sformułowanych, z tą samą intonacją, w tej samej kolejności, w takich samych okolicznościach itd. Z tego właśnie powodu nazywamy taki wywiad standaryzowanym; jednakże osiągnięcie ideału jest oczywiście niemożliwością. Chodzi raczej o to, by wszyscy respondenci rozumieli pytanie identycznie, choćby zmuszało to przeprowadzającego wywiad do bardziej elastycznej postawy. (...) Wywiad o charakterze eksploracyjnym ma zasadniczo charakter heurystyczny. Jego owocem mają być raczej hipotezy badawcze niż fakty i statystyki. Ma się przyczynić do zrozumienia myśli i uczuć respondentów dotyczących tematu badania. (...) Nic tu nie jest standardowe. Osoba przeprowadzająca wywiad ma co najwyżej <ukryty plan>, kilka wskazówek czy tematów, które będzie <drążyła>, usułując zarazem nie wpływać na treść uzyskiwanych wypowiedzi. (...) Ponieważ pytania nie są z góry okreslone [ prowadzący wywiad] powinien być wyposażony w listę ogólnych kwestii uwzględnionych we wstępnej konceptualizacji, kwestii, na których ma się skoncentrować i uzupełniać je nowymi (...) Ukryty plan jest ukryty wyłącznie w tym sensie, że nie powinien być zbyt oczywisty dla respondenta." (podkreśl. - BF)

Wg Davida Silvermana (2005), 2008: "Powinno być jasne, że zarówno w tym miejscu, jak i w innych, bardziej interesuje mnie analiza danych niż mechanizmy służące ich gromadzeniu. Żywię przeświadczenie, że dostarczanie recepty na zbieranie danych tworzy ryzyko wielkiego uproszczenia lub całkowitej banalności. Co więcej, w badaniach jakościowych to, co dzieje się w terenie, gdy usiłujesz uzyskać dane, staje się raczej źródłem samym w sobie niż problemem technicznym, który należy rozwiązać (...). [dalej podaję pytania, jakie Silverman stawia przed badaczem - BF] Jaki status przypisujesz swoim danym? (...) Czy przyjęta perspektywa analityczna odpowiada twoim celom praktycznym? (...) Czy dane z wywiadów są rzeczywiście odpowiednie dla tematu? (...) Czy nie masz przesadnych wymagań co do rezultatów swej pracy? (...)"

Wg  Andrei Fontany i  Jamesa H. Freya (2005),2009: " (...) wywiad jest jednym z najpowszechniejszym i najskuteczniejszych sposobów, by zrozumieć drugiego człowieka. Najpowszechniejszą z form jest wymiana słowna twarzą w twarz, ale wywiad może również przybrać formę grupowej wymiany twarzą w twarz albo ankiety telefonicznej. Może być ustrukturyzowany, częściowo ustrukturyzowany albo nieustrukturyzowany. (...) Już starożytni Egipcjanie przeprowadzali spisy ludności. Współczesna tradycja techniki wywiadu wyrosła zaś z dwóch nurtów. Po pierwsze, wywiad cieszył się dużą popularnością i powszechnym użyciem w diagnostyce klinicznej i doradztwie, gdzie ważna była jakość odpowiedzi. Po drugie, podczas I wojny światowej technikę wywiadu szeroko wykorzystywano w testach psychologicznych, w których nacisk położony był na pomiar. (...) Za pierwszego, który rozwinął badania społeczne opierające się na technice wywiadu, uważa się Charlesa Bootha (...). W 1886 roku Booth rozpoczął szeroko zakrojone badania na temat ekonomicznych i społecznych warunków życia londyńczyków. (...) W swojej prekursorskiej pracy Booth zrealizował to, co potem miało się stać odrębnymi technikami wywiadu, ponieważ nie tylko zastosował badanie sondażowe, ale i wykorzystał triangulację, wspomagając się wywiadem nieustrukturyzowanym i obserwacjami etnograficznymi." (podkreśl. - BF)

Wg  Jean-Claude'a Kaufmanna (2007), 2010: "Ponieważ wywiady w pełni ukierunkowane dowiodła swej małej efektywności, wykorzystuje się je odtąd bardzo rzadko, radząc badaczowi, by odnosił się swobodnie do swoich pytań. Za to sytuacja wywiadu skupia coraz większą uwagę, ogłasza się bowiem polowanie na wszelkiego rodzaju wpływy osoby prowadzącej wywiad na rozmówcę. Skutkiem tego jest dążenie do możliwie najsłabszej obecności badacza, a wręcz do jego nieobecności jako osoby mającej uczucia i opinie. Tymczasem pełen rezerwy badacz wywołuje u osoby badanej specyficzną postawę polegającą na unikaniu nadmiernego zaangażowania: bezosobowość pytań znajduje oddźwięk w bezosobowości odpowiedzi." (podkreśl. - BF)

Rodzaj słownika: 
Słownik Teorii i Metodologii Badań Kultury
Źródło definicji (papierowe): 
A.N.Oppenheim, Kwestionariusze, wywiady, pomiary postaw, tłum. Stefan Amsterdamski, Poznań: Zysk i S-ka, 2004, ss.84-86.
Andrea Fontana, James H. Frey, Wywiad. Od neutralności do politycznego zaangażowania, (w:) Norman K. Denzin, Yvonna S. Lincoln, Metody badań jakościowych, Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2009, s.87.
David Silverman, Prowadzenie badań jakościowych, Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2008, ss.78-80.
Jean-Claude Kaufmann, Wywiad rozumiejący, Warszawa: Oficyna Naukowa, 2010, s.28.
Dodane przez: 
Węzeł centralny