PRZESTRZEŃ

Nazwa definicji: 
PRZESTRZEŃ
Treść wpisu: 

Przestrzeń (obok czasu) to podstawowa kategoria sytuująca konkretne elementy żywej kultury i wyznaczająca jej kształt jako całości, a w szczególności charakteryzująca sytuacje i praktyki kulturalne. Można ją definiować ze względu na następujące stopniowalne aspekty:

- continuum typów realności wyznaczające rozmaite przestrzenie od fizycznie istniejących do wyobrażonych;

- continuum typów rozległości wyznaczające przestrzenie nieograniczone (np. niektóre światy wyobrażone), ograniczone umownie (np. linią horyzontu) czy możliwościami percepcyjnymi (np. linią widnokręgu) i ograniczone (zamknięte) naturalnie (np. jaskinia) lub sztucznie (np. mieszkanie);

- continuum typów wypełnienia wyznaczające przestrzenie znaczące - subiektywnie puste (zwykle należące do kategorii oswojonej natury) oraz znaczące - dzięki umieszczonym w nich obiektom  i/lub dziejącym się w nich zachowaniom (zwykle kulturowe);

- continuum typów dostępności wyznaczające przestrzenie dostępne, częściowo dostępne  lub niedostępne bądź fizycznie, bądź mentalnie;

- continuum funkcji (i/lub ich wiązek) wyznaczające wyspecjalizowane przestrzenie, w których ludzie realizują swoje cele zbiorowe i indywidualne;

- continuum istotności wyznaczające, wedle różnorodnych wartościowań, przestrzenie bezwzględnie ważne, względnie ważne i nieważne dla użytkujących je ludzi.

Każda konkretna przestrzeń może być opisana jako wielowymiarowa aksjosemiotyczna matryca (struktura) wymienionych aspektów. Warto zauważyć, za Georgiem Lakoffem i Markiem Johnsonem, że pojęcie przestrzeni  ze względu na swoją  pierwotną podstawę doświadczeniową ma wielki, historycznie ugruntowany w języku i stale odnawiany potencjał metaforyczny.

Rodzaj słownika: 
Słownik TEORII ŻYWEJ KULTURY
Źródło definicji (papierowe): 
Barbara Fatyga, autorska definicja przestrzeni dla WSK OŻK-SB, 2018.
Dodane przez: 
Węzeł centralny