MUZYKA

Wpisy terminu w różnych słownikach wraz z komentarzami.

Słownik Terminów Encyklopedycznych - zawartość - opis hasła MUZYKA

1) Wg Encyklopedii Powszechnej: [łac.<gr], sztuka, której tworzywem są dźwięki organizowane zwłaszcza w czasie; źródłem dźwięku są: głos ludzki, instrumenty muzyczne i przyrządy elektroakustyczne. Muzyka jest przedmiotem odrębnej dyscypliny naukowej, zwanej muzykologią (…) Utwór muzyczny jest wynikiem współdziałania tak zwanych elementów muzycznych, jak rytm i metrum, melodia, harmonia, dynamika, agogika, artykulacja, barwa dźwięku, budowa formalna (…). Muzyka występuje w postaci czystej muzyki instrumentalnej lub łączy się ze słowem (gatunki wokalne i wokalno-instrumentalne), gestem (taniec) sceną (gatunki sceniczne, np. opera). (…) W zależności od rodzaju przekazu dzieli się muzykę na przekazywaną tradycją ustną (muzyka ludowa) i utrwaloną za pomocą notacji muzycznej (muzyka profesjonalna); swoistym zjawiskiem jest sztuka improwizacji muzycznej. Ze względu na środki wykonawcze wyróżnia się muzykę wokalną i instrumentalną (…). W zależności od pełnionej funkcji wyróżnia się muzykę religijną (…) i świecką. Do kategorii muzyki użytkowej można zaliczyć m.in. muzykę taneczną, filmową (…). 

2) Wg  Encyklopedii Antropologii Społeczno-Kulturowej:  W badaniach antropologicznych muzyka może być postrzegana na dwa sposoby. Po pierwsze, jako praktyka komunikacyjna, w której dźwięk organizowany jest pod względem wysokości, długości, barwy oraz natężenia. Definicja ta obejmuje szeroki zakres praktyk. (...)  Ma ona jednak tę wadę, że uwarunkowaną kulturowo definicję muzyki narzuca tym obszarom aktywności, w których niekoniecznie jest ona właściwa, przysłaniając autochtoniczne definicje i wyjaśnienia, które mogłyby mieć większe znaczenie badawcze. (...) Z tej przyczyny drugim podejściem jest poszukiwanie autochtonicznej terminologii odpowiadającej mnie więcej tym samym sferom doświadczenia, którym odpowiada termin <muzyka>. Zakorzenia to badania w podłożu społecznym i kulturowym danego środowiska, ujawniając istniejące w nim związki między praktyką wykonawczą a sferą społeczno-kulturową. (...) W wielu kontekstach bliskowschodnich wykonywanie Koranu oraz pewne rodzaje poetyckiej deklamacji są klasyfikowane jako <recytacje>, ponieważ termin <muzyka> czy <pieśń> jest kojarzony z niemoralnością."

Źródło definicji (papierowe): 1) Encyklopedia Powszechna PWN, tom 3, Warszawa: PWN, 1975, s. 206., Źródło definicji (papierowe): 2) Alan Barnard, Jonathan Spencer (red.), Encyklopedia Antropologii Społeczno-Kulturowej, Warszawa: Oficyna wydawnicza Volumen, 2008, ss.383-384.
Hasło wprowadził(a): Anastazja Dwulit

Słownik Wikipedii - zawartość - opis hasła MUZYKA

Muzyka (gr. mousikecz. hudba, staropol. gędźba) – sztuka organizacji struktur dźwiękowych w czasie. Jedna z dziedzin sztuk pięknych, która wpływa na psychikę człowieka przez dźwięki.

Struktury dźwiękowe składają się z zestawów fal akustycznych o celowo dobranych częstotliwościach i amplitudach oraz ciszy pomiędzy nimi. Celem muzyki jest oddziaływanie na świadomość słuchacza. Jest zjawiskiem odbieranym subiektywnie, zależnym od indywidualnych skłonności, wcześniejszych doświadczeń, społecznych kryteriów wartości, aktualnego nastroju i wielu innych czynników w tym tzw. słuchu muzycznego. Od mowy ludzkiej różni się znacznie większą abstrakcyjnością przekazywanych treści oraz wykorzystaniem oprócz głosu ludzkiego również instrumentów muzycznych.

Muzyka jest jednym z przejawów ludzkiej kultury. Można przyjąć, że muzyka od zawsze towarzyszyła człowiekowi w pracy, zabawie, odpoczynku oraz w obrzędach, najpewniej również od początku łączona była z tańcem i słowem. Z początku muzyka służyła celom praktycznym – pomagała w pracy zespołowej, była formą komunikacji, później stała się także elementem tożsamości zbiorowej. Z czasem wykształciła się jako jedna z gałęzi sztuki. więcej

Źródło definicji (elektroniczne): hasło "Muzyka" w Wikipedii
Hasło wprowadził(a): Bogna Kietlińska

Muzyka (z gr: μουσική [τέχνη] - mousikē [téchnē], "sztuka muz") - według klasycznej definicji termin ten odnosi się do sztuki  organizacji dzwięków i ciszy w spójną kombinację, poprzez wykorzystanie czterech podstawowych elementów: melodii (linearnej organizacji dzwieków), harmonii (wertykalnej organizacji dzwięków), metryki i rytmu oraz za pośrednictwem różnorodnych procesów natury psychicznej i cielesnej. Jak każda manifestacja artystyczna muzyka jest wytworem kultury, którego celem jest wywołanie w słuchaczach doznania estetycznego oraz wyrażenie określonych uczuć, okoliczności, myśli lub idei. Stanowi bodziec dla  percepcji człowieka i jako taki może pełnić zróżnicowane funkcje (rozrywkową, wyciszającą, komunikatywną).
Na przestrzeni wieków powstało bardzo wiele definicji muzyki, związanych ze zróżnicowanym pojmowaniem sensu, jaki można przypisywać zarówno ekspresji muzycznej jak i jej słuchaniu, na który z kolei mają wpływ kwestie historyczne, kulturowe, społeczne i psychologiczne. Jeden z najistotniejszych, również obecnie, sporów dotyczy estetycznych walorów muzyki. Aktualnie większość podręczników muzycznych ogranicza się do stwierdzenia, iż muzyka jest sztuką umiejętnego kombinowania dźwięków w czasie, nie zatrzymując się nad wyjaśnianiem czym jest sztuka, zakładając natomiast istnienie kombinacji muzycznych dobrze i źle zrobionych i jednocześnie dopuszczając dyskusyjny charakter tej kwestii.
stan na 15.01.2014 r.

Źródło definicji (elektroniczne): hasło "Muzyka" w Wikipedii hiszpańskojęzycznej
Hasło wprowadził(a): PAWEŁ IREK

Słownik Antropologii i Socjologii Kultury - zawartość - opis hasła MUZYKA

[Muzyka - BF] "(...) znacznie dłużej była postrzegana jako wiedza, a nawet nauka, niż stricte sztuka - czyli  - do Oświecenia - umiejętność zbliżona do rzemiosła, co zresztą miało swoje źródła w koncepcjach antycznych, gdzie pojęcia techne i poiesis były pokrewne. Takie postrzeganie muzyki sprawiało, że stosowano do niej reguły odmienne niż do samej sztuki lub że istniały reguły podwójne, nakładające się na siebie. Przyjęcie jednego kryterium, unifikującego grupę sztuk pięknych i włączenie do tej grupy muzyki spowodowało < wsteczne ujednolicenie reguł>" (podkreśl. Autorki).

Źródło definicji (papierowe): Romana Kolarzowa, Postmodernizm w muzyce. Ewolucja teorii i praktyki muzycznej, Warszawa: Instytut Kultury, 1993, s.6.
Hasło wprowadził(a): Barbara Fatyga

Słownik Inspiracji - zawartość - opis hasła MUZYKA

Immanuel Kant (1790, 2004): "muzyka grzeszy (...) pewnym brakiem ogłady, gdyż - z uwagi na właściwość swych instrumentów - rozprzestrzenia się swym wpływem dalej, niż się tego pragnie (na sasiadów), w ten sposób niejako narzuca się innym i tym samym ogranicza wolność innych ludzi nie należących do muzykalnego grona. Nie czynią tego sztuki przemawiające do oczu, gdyż wystarczy odwrócić tylko oczy, aby nie dopuścić do siebie wrażenia, jakie wywołują."

Masami Akita: "W mojej pracy nie ma różnicy między hałasem i muzyką. Nie mam pojęcia, co nazywasz muzyką, a co hałasem. To zależy od osoby. Jeśli hałas znaczy przykry dźwięk, to dla mnie muzyka pop jest hałasem." 

Źródło definicji (papierowe): Immanuel Kant, Krytyka władzy sądzenia, Warszawa: PWN, 2004, ss. 266-267. , Źródło definicji (papierowe): Cyt. za: Christoph Cox i Daniel Warner (red.), Kultura dźwięku, Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2010, s. 22.
Hasło wprowadził(a): Bogna Kietlińska