Zbiór wzajemnie powiązanych danych wraz z oprogramowaniem umożliwiającym ich definiowanie, wykorzystanie i modyfikowanie. Powiązane tematycznie dane są grupowane w jednostki zwane rekordami i zapamiętywane w plikach. Rekord odpowiada na ogół pewnemu konkretnemu opisywanemu obiektowi (osobie, rzeczy, pojęciu), pliki zaś grupują rekordy o podobnej strukturze. Programy baz danych wyszukujące lub zmieniające dane zawierają wiedzę o strukturze plików i rekordów.
Struktura baz danych zależy od celu jej stworzenia, tzn. od rodzaju zastosowań, do których będzie używana. Zorganizowanie wielkiej liczby danych oraz efektywne zarządzanie nimi (przy łatwym dostępie dużej liczby użytkowników z różnych, często odległych miejsc) wymagało stworzenia specjalnego oprogramowania obsługującego bazy danych, zwanych systemami zarządzania bazami danych bądź systemami baz danych. Należą one do najbardziej skomplikowanych rodzajów oprogramowania - mają zarówno cechy kompilatorów jak i systemów operacyjnych. Systemy baz danych stosowane są w fabrykach, bankach, szpitalach, urzędach itp., gdzie na co dzień korzysta się z wielu danych.
Sposób reprezentowania obiektów modelowanego świata oraz zachodzących między nimi związków zależy od przyjętego modelu danych. Najczęściej używanymi modelami danych były (chronologicznie): hierarchiczny, sieciowy i relacyjny. Ten tradycyjny podział traci jednak obecnie na aktualności. W latach 70. i 80. dominowały scentralizowane systemy baz danych, w których wszystkie dane były zarządzane przez jeden komputer. W systemach rozproszonych zaś dane są przechowywane w różnych, oddalonych od siebie komputerach - za pośrednictwem sieci komputerowej system steruje dostępem do tych danych. Od systemów baz danych wymaga się zapewnienia m.in.: integralności (poprawności) danych, współbieżnej obsługi żądań dostępu do bazy danych, zgłaszanych jednocześnie przez różnych użytkowników, kontroli dostępu do danych, możliwości odtworzenia bazy danych np. do jej stanu przed awarią sprzętu.
Do połowy lat 80. uporano się zasadniczo z problemami sprawnego zarządzania dużymi zbiorami danych, efektywnej realizacji żądań użytkowników, a także niezawodności oraz ochrony dużych baz danych. Wraz z rozwojem systemów baz danych wykształciły się nowe potrzeby ich użytkowników: 1) lepszego modelowania świata rzeczywistego (zwłaszcza w przypadku obiektów o dużej strukturze); 2) sprawnego zarządzania danymi niesformatowanymi, np. tekstami, obrazami, mapami, sygnałami dźwiękowymi itp.; 3) przechowywania wiedzy o modelowanym świecie nie tylko za pomocą faktów, ale i w postaci ogólnych reguł, a także dokonywania na ich podstawie wnioskowania. Bazy danych spełniające wymagania 1 i 2 są obiektowymi (obiektowo zorientowanymi), a wymaganie 3 - dedukcyjnymi.