BADANIA STATYSTYCZNE STATYSTYKI PUBLICZNEJ

(definicja rekonstruowana)
Badania statystyczne statystyki publicznej są prowadzone jako badania pełne całej zbiorowości, w tym spisy powszechne, albo jako badania reprezentacyjne na wylosowanej lub dobranej celowo próbie danej zbiorowości.  Badania statystyczne mogą być prowadzone na zasadzie obowiązku albo udziału dobrowolnego. Jeżeli badanie - ujęte w programie badań statystycznych statystyki publicznej -  jest prowadzone na zasadzie obowiązku, podmioty określone w programie są obowiązane do udzielenia i przekazania prowadzącemu badanie pełnych i wyczerpujących informacji w zakresie, formie i terminach określonych szczegółowo w tym programie.  W badaniach statystycznych z udziałem osób fizycznych nie mogą być zbierane, na zasadzie obowiązku, informacje dotyczące rasy, wyznania, życia osobistego oraz poglądów filozoficznych i politycznych.
Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia uchwala  program badań statystycznych statystyki publicznej - wykaz ustalający zakres tematyczny, przedmiotowy i podmiotowy badań statystycznych i związane z nimi obowiązki. Rada Statystyki to organ opiniodawczo-doradczy w sprawach statystyki, działający przy Prezesie Rady Ministrów. Badania statystyczne statystyki publicznej prowadzi Prezes Głównego Urzędu Statystycznego. Rada Ministrów, na wniosek Rady Statystyki, może w programie badań statystycznych ustalić, że badanie statystyczne będzie prowadzone przez:
1)  inny wskazany naczelny lub centralny organ administracji państwowej albo Narodowy Bank Polski, o ile badanie to wymaga wiedzy specjalistycznej, którą dysponuje ten organ, albo jeżeli jest on w posiadaniu danych zgromadzonych w innym celu;
2)  Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, wspólnie z innym wskazanym naczelnym lub centralnym organem administracji państwowej, inną instytucją rządową lub Narodowym Bankiem Polskim albo wojewodą;
3)  wskazany urząd statystyczny, wspólnie z wojewodą albo organem jednostek samorządu terytorialnego na jego wniosek.
Służby statystyki publicznej stanowią: Prezes Głównego Urzędu Statystycznego, podlegli mu dyrektorzy urzędów statystycznych oraz inne jednostki statystyki, czyli stworzone przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, na drodze zarządzenia,  jednostki obsługi statystyki publicznej oraz agencje statystyczne.
Dane zbierane i gromadzone przez organy administracji rządowej oraz jednostek samorządu terytorialnego, inne instytucje rządowe, organy prowadzące urzędowe rejestry i Narodowy Bank Polski są danymi systemów informacyjnych administracji publicznej, zwanymi dalej danymi administracyjnymi. Organy administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego, inne instytucje rządowe, organy prowadzące urzędowe rejestry i Narodowy Bank Polski nieodpłatnie przekazują służbom statystyki publicznej zgromadzone dane administracyjne w zakresie, formie i terminach określanych każdorazowo w programie badań statystycznych statystyki publicznej, w szczególności w formie wyciągów z rejestrów, kopii: zbiorów danych, zebranych deklaracji, dokumentów ewidencyjnych i innych formularzy urzędowych, wyników pomiarów, danych monitoringu środowiska oraz udostępniają dane z baz danych systemów informatycznych. W przypadku realizowania przez organy jednostek samorządu terytorialnego określonych zadań jako zadań zleconych przez administrację rządową, zadania te obejmują również obowiązek przekazywania informacji do badań statystycznych statystyki publicznej oraz krajowych rejestrów urzędowych prowadzonych na podstawie ustawy.
 Prezes Głównego Urzędu Statystycznego jest obowiązany do zgłaszania organom administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego, innym instytucjom rządowym, organom prowadzącym urzędowe rejestry i Narodowemu Bankowi Polskiemu uzasadnionych wniosków dotyczących uzupełnienia zbieranych i gromadzonych danych administracyjnych celem umożliwienia ich wykorzystania bezpośrednio dla potrzeb statystyki publicznej. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego jest obowiązany do udostępniania organom administracji rządowej i jednostkom samorządu terytorialnego danych dotyczących realizowanych przez nie zadań, w ujęciu odpowiednim do ustawowego usytuowania poszczególnych zadań publicznych.
Urzędowe rejestry  to prowadzone na podstawie ustaw lub przepisów wydanych w wykonaniu ustaw przez sądy i organy administracji publicznej rejestry i ewidencje zawierające informacje o osobach prawnych, jednostkach organizacyjnych niemających osobowości prawnej i osobach fizycznych oraz ich działalności, a także o innych zjawiskach, zdarzeniach i obiektach, a w szczególności rejestry: sądowe, ubezpieczeń społecznych, podatników, podmiotów gospodarki narodowej, podziału terytorialnego kraju, szkół i placówek oświatowych oraz ewidencji: ludności, działalności gospodarczej, udzielonych zezwoleń i koncesji, gruntów, budynków, budowli i obiektów infrastruktury.
Kary: kto wbrew obowiązkowi odmawia wykonania obowiązku statystycznego albo udzielenia informacji w spisie powszechnym lub innym badaniu statystycznym, podlega grzywnie.  Kto wbrew obowiązkowi przekazuje dane statystyczne po upływie oznaczonego terminu, podlega karze grzywny. Kto wbrew obowiązkowi przekazuje dane statystyczne niezgodne ze stanem faktycznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 . W wypadku mniejszej wagi sprawca podlega grzywnie.
Stan na dzień 6 lipca 2013 roku.