HIPERTEKST

Wpisy terminu w różnych słownikach wraz z komentarzami.

Słownik Terminów Encyklopedycznych - zawartość - opis hasła HIPERTEKST

Hipertekst – sposób organizacji (łączenia) elementów tekstowych i posiadających funkcje tekstowe znajdujących się w cyberprzestrzeni, możliwy do zrealizowania w środowisku komputerowym. (…) „Nielinearność” i →  interaktywność hipertekstu to jego podstawowe wyróżniki: użytkownik porusza się pomiędzy poszczególnymi składnikami hipertekstu (nodami, leksjami) uruchamiając informatyczne powiązania między nimi (→ link,  hiperłącze) i tworząc specyficzną ścieżkę (path), podobną do narracji w tradycyjnym, linearnym tekście. (…) Hipertekst dzięki zastosowaniu odpowiednich języków programowania ( HTML) pozwala łączyć ze sobą w sieć rozmaite elementy, dostępne dla użytkowników operujących także na odległych  terminalach komputerowych, co sprawia, że cała struktura  Internetu ma obecnie formę hipertekstu, rozwiniętego zwłaszcza dzięki  stronom WWW, na których znajdują się linki do obiektów tekstowych, obrazowych i dźwiękowych. Każdy hipertekst posiada miejsca, dzięki którym użytkownik może „wejść” w jego strukturę, a także ją opuścić ( interfejs ); przybierają one postać schematu graficznego (…), niekiedy jednak stanowią rozbudowaną kompozycję ( grafika komputerowa ); miejscami takimi są strony WWW zwane „domowymi” lub główne strony → portali internetowych i  wortali. Hipertekst może mieć strukturę zamkniętą na nośniku danych () lub otwartą, funkcjonującą w sieci. (…) Hipertekst jest strukturą typową dla  gier komputerowych,  baz danych oraz  encyklopedii multimedialnych, jednak jego pojawienie się dało impuls rozwoju  nowych mediów i  multimediów (…). Pierwowzorów hipertekstu poszukuje się w strukturach encyklopedii wyposażonych odsyłacze, w literaturze opartej na pomyśle układu swobodnego lub określanego przez wzór matematyczny, grę karcianą, reguły szachowe (…), a także w Biblii; istotną różnicą jest tu właściwość przestrzeni komunikacyjnej: linearność narzucana przez pismo alfabetyczne i nielinearność cyberprzestrzeni. Naukowa refleksja nad hipertekstem stanowi dziś jeden z głównych wątków interpretacji kultury medialnej, wiążąc się z centralnymi kategoriami teorii literatury, antropologii, filozofii i socjologii postmodernistycznej.

Źródło definicji (papierowe): Walery Pisarek (red.) Słownik terminologii medialnej, Kraków: Universitas, 2006, ss.75-76.
Podobne terminy (linki wewnętrzne):
Hasło wprowadził(a): Anastazja Dwulit

Słownik Wikipedii - zawartość - opis hasła HIPERTEKST

Hipertekst – organizacja danych w postaci niezależnych leksji połączonych hiperłączami. Hipertekst cechuje nielinearność i niestrukturalność układu leksji. Oznacza to, że nie ma z góry zdefiniowanej kolejności czytania leksji, a nawigacja między nimi zależy wyłącznie od użytkownika. (...) Theodor Nelson w 1965 roku jako pierwszy sformułował pojęcie hipertekstu. Cechą charakterystyczną utworów hipertekstowych według tego badacza była niesekwencyjność, która pozwalała odbiorcy na nieliniową lekturę i stworzenie oryginalnego sposobu odczytania dzieła[1]. Według Noaha Wardripa-Fruina charakterystyczną cechą hipertekstu jest niesekwencyjny sposób lektury, wspomagany przez budowę modularną, gdzie poszczególne leksje są połączone za pomocą linków[1]. Małgorzata Góralska podkreślała znaczenie nielinearności w rozważaniach nad hipertekstami i mechaniką ich działania. Koherentna budowa utworów hipertekstowych umacnia wrażenie losowości lektury i daje odbiorcy poczucie kontroli nad rozwojem narracji[2]. Tyczy się to zwłaszcza hipertekstów literackich. Mariusz Pisarski przedstawił definicję hipertekstu, w której określa go jako tekst rozdzielający się na kolejne fragmenty pod wpływem wyborów dokonywanych przez odbiorcę[1]. Elementami warunkującymi istnienie hipertekstu literackiego jest tekst podzielony na mniejsze segmenty połączone za pomocą hiperłączy. Tak ustrukturyzowany przekaz autor może wzbogacić o obiekty wizualne, audialne czy audio-wizualne. więcej

Źródło definicji (elektroniczne): hasło "Hipertekst" w Wikipedii
Hasło wprowadził(a): Barbara Fatyga

Słownik Antropologii i Socjologii Kultury - zawartość - opis hasła HIPERTEKST

HIPERTEKST TO NIELINEARNA i niesekwencyjna organizacja danych - tekst rozbity na fragmenty, które na wiele sposobów połączone są ze sobą odsyłaczami. To tekst, który rozgałęzia się lub działa na żądanie czytelnika. Termin ten stworzony został w 1965 roku przez Teda Nelsona na oznaczenie rodzaju hipermediów o charakterze tekstowym. Przykłady hipertekstu obejmują oparty na hiperłączach hipertekst cząstkowy typu węzeł-link (discrete hypertext) i oparty na poziomach szczegółowości tekst rozciągły (stretchtext). Hipertekst - w szerszej perspektywie - to "ustrukturyzowana praca wiedzy". Idea hipertekstu pojawia się na obszarze literatury w latach 80. XX w., wraz z odkrywaniem literackiego potencjału komputerów. Środowisko komputerowych systemów hipertekstowych (Guide, Hypercard, Storyspace) zostaje wówczas wykorzystane do tworzenia niesekwencyjnych, rozgałęziających się opowiadań, powieści a nawet poezji, którym końcowy kształt (na poziomie fabuły, postaci, opisów) nadawał czytelnik, poprzez swoje lekturowe decyzje. Ogólnie przyjęty został wówczas podział na hipertekst eksploracyjny i konstrukcyjny. Pierwszy z nich pozwala czytelnikowi na lekturę. Drugi pozwala jednocześnie na modyfikacje instniejącego tekstu bądź linków lub dodawawanie własnych segmentów tekstu. Według Nelsona ten swoisty sposób organizacji tekstu nie daje się w pełni zrealizować w druku. Hipertekst najlepiej czyta się na ekranie komputera. Mimo tej "pierwszej zasady Nelsona", mówi się także o realizacjach hipertekstu na kartce papieru. Pojedynczy fragment tekstu w hipertekście nazywany jest polem pisma (writing space), leksją, lub tekstonem. (...). Leksja zawierać może nie tylko tekst, ale obraz, dźwięk i video, skromny i czysto literacki hipertekst wkracza wówczas w domenę hipermediów. Formami hipertekstu, z którymi ma do czynienia najwięcej ludzi na świecie są strony internetowe. (...) hipertekst literacki - jest jednak starszy od Internetu a jego interaktywność cechuje się większym wyrafinowaniem.

(drobne zmiany red. - BF)

Źródło definicji (elektroniczne): Warsztaty Techsty - literatura i nowe media
Podobne terminy (linki wewnętrzne):
Hasło wprowadził(a): Barbara Fatyga