PRZESTRZEŃ

Wpisy terminu w różnych słownikach wraz z komentarzami.

Słownik Terminów Encyklopedycznych - zawartość - opis hasła PRZESTRZEŃ

 Wg  Encyklopedii Antropologii Społeczno-Kulturowej (2002): "(...) jest ona ciągła, jednorodna, izotropiczna i zawiera w sobie wszystko."

Źródło definicji (papierowe): Alan Barnard, Jonathan Spencer, Encyklopedia Antropologii Społeczno-Kulturowej, Warszawa: Oficyna Wyd. Volumen, 2008, s.166.
Hasło wprowadził(a): Barbara Fatyga

Słownik Wikipedii - zawartość - opis hasła PRZESTRZEŃ

Przestrzeń – zbiór elementów, zwykle nazywanych punktami, z pewną dodatkową strukturą; definiuje zakres, czy ramy rozpatrywanych w niej zjawisk:

Źródło definicji (elektroniczne): hasło "Przestrzeń" w Wikipedii
Hasło wprowadził(a): Barbara Fatyga

Słownik Teorii i Metodologii Badań Kultury - zawartość - opis hasła PRZESTRZEŃ

Wg Roberta Losiaka (2011): "Zmysłowy odbiór przestrzeni, związany z odczuwaniem jej rozległości oraz kształtu, odnosimy zazwyczaj do pola wrażeń wizualnych, a także kinestetycznych. (...) Nie należy jednak wykluczyć, iż doświadczenie przestrzeni wiąże się na podobnej zasadzie ze sferą wrażeń słuchowych - jest wynikiem nasłuchiwania, w którym w odmienny i swoisty sposób ujawniona zostaje przestrzenna forma naszego otoczenia. (...) Relacja pomiędzy przestrzenią i dźwiękiem jest relacją zwrotną, dwukierunkową. Z jednej strony dźwięk stanowi materię uobecniania przestrzeni i jej swoistego opisania. Obecność dźwięku w danym tu-oto miejscu uświadamia fakt obecności przestrzeni; jej rozległość, kształt, a także materię, która pochłania lub odbija dźwięk. (...) Dźwięk zlokalizowany w przestrzeni stanowi także w pewnym sensie granice dla naszych przestrzennych intencji; rozpoznanie jego lokalizacji daje nam pewne pojęcie o rozległości przestrzeni, czy - jak opisuje to Maurice Merleau-Ponty - jej głębi, której określenie ma charakter subiektywny, wyznaczony przez intencje ciała (...) zasięg ciała (...)."

Źródło definicji (papierowe): Robert Losiak, Słuchanie i wołanie. Przestrzeń w doświadczeniu fonicznym, (w:) "Tematy z Szewskiej", nr 1, s. 111.
Hasło wprowadził(a): Barbara Fatyga

Słownik Antropologii i Socjologii Kultury - zawartość - opis hasła PRZESTRZEŃ

Wg Richarda van Leeuwena (1999): "Przestrzeń jest nie tylko częścią materialnego świata, jest również częścią różnych światów wyobrażonych. Postrzeganie przestrzeni w ogóle, a konkretnie pewnych miejsc, nie ma charakteru neutralnego i obiektywnego, ale jest  kształtowane przez subiektywne doświadczenia i postawy psychologiczne."

Źródło definicji (papierowe): Richard van Leeuwen, Space as a metaphor in Alf laylah wa-laylah: the archetypal city, (w:) Angelika Neuwirth i in. (red.), Myths, historical archetypes and symbolic figures in Arabic literature; towards a new hermeneutic approach; proceedings of the International Symposium in Beirut, June 25th - June 30th, 1996, Beirut 1999, tłum. Bożena Prochwicz-Studnicka, s. 493.
Podobne terminy (linki wewnętrzne):
Hasło wprowadził(a): Barbara Fatyga

Słownik TEORII ŻYWEJ KULTURY - zawartość - opis hasła PRZESTRZEŃ

Przestrzeń (obok czasu) to podstawowa kategoria sytuująca konkretne elementy żywej kultury i wyznaczająca jej kształt jako całości, a w szczególności charakteryzująca sytuacje i praktyki kulturalne. Można ją definiować ze względu na następujące stopniowalne aspekty:

- continuum typów realności wyznaczające rozmaite przestrzenie od fizycznie istniejących do wyobrażonych;

- continuum typów rozległości wyznaczające przestrzenie nieograniczone (np. niektóre światy wyobrażone), ograniczone umownie (np. linią horyzontu) czy możliwościami percepcyjnymi (np. linią widnokręgu) i ograniczone (zamknięte) naturalnie (np. jaskinia) lub sztucznie (np. mieszkanie);

- continuum typów wypełnienia wyznaczające przestrzenie znaczące - subiektywnie puste (zwykle należące do kategorii oswojonej natury) oraz znaczące - dzięki umieszczonym w nich obiektom  i/lub dziejącym się w nich zachowaniom (zwykle kulturowe);

- continuum typów dostępności wyznaczające przestrzenie dostępne, częściowo dostępne  lub niedostępne bądź fizycznie, bądź mentalnie;

- continuum funkcji (i/lub ich wiązek) wyznaczające wyspecjalizowane przestrzenie, w których ludzie realizują swoje cele zbiorowe i indywidualne;

- continuum istotności wyznaczające, wedle różnorodnych wartościowań, przestrzenie bezwzględnie ważne, względnie ważne i nieważne dla użytkujących je ludzi.

Każda konkretna przestrzeń może być opisana jako wielowymiarowa aksjosemiotyczna matryca (struktura) wymienionych aspektów. Warto zauważyć, za Georgiem Lakoffem i Markiem Johnsonem, że pojęcie przestrzeni  ze względu na swoją  pierwotną podstawę doświadczeniową ma wielki, historycznie ugruntowany w języku i stale odnawiany potencjał metaforyczny.

Źródło definicji (papierowe): Barbara Fatyga, autorska definicja przestrzeni dla WSK OŻK-SB, 2018.
Podobne terminy (linki wewnętrzne):
Hasło wprowadził(a): Barbara Fatyga