Animator kultury (z łac. animo – tchnąć życie w coś, ożywiać) – osoba, która potrafi zainicjować i przeprowadzić proces animacji kultury. Główny cel pracy animatora kultury to uruchomienie aktywności kulturalnej w jego środowisku działania. Animator kultury różnymi metodami aktywizuje społeczeństwo, rozbudza zainteresowania, pokazuje nowe metody spędzania wolnego czasu, włącza ludzi w działania,  pomaga im dostrzec i wykorzystać dla dobra wspólnego ich potencjał, starając się zaspokoić potrzeby kulturalne innych ludzi, ponieważ rozumie, że jedną z potrzeb człowieka jest potrzeba ciągłego rozwijania się i samorealizacji.

Pojęcie "animator kultury" pojawiło się we Francji, gdzie funkcjonowało już w latach 40. XX w. W latach 70. pojawiło się w języku angielskim. W tym samym czasie ukazały się pierwsze naukowe publikacje dotyczące tego pojęcia w Polsce.  więcej

 (zmiany red. - BF)

We współczesnych praktykach personelu instytucji kultury takie pojęcia jak: upowszechnianie kultury, popularyzacja kultury czy edukacja kulturalna są wypierane na rzecz pojęcia animacja kultury, zaś PRACOWNIK czy też INSTRUKTOR zatrudniony w instytucji kultury przekształca się (często bez udziału własnej świadomości i woli lub pod wpływem specyficznej mody na nowy żargon) w ANIMATORA KULTURY. Warto wobec tego zdawać sobie sprawę, jak poważne zobowiązania pociąga za sobą zamiana  trywialnie lub rutynowo rozumianej roli zawodowej na powołanie ANIMATORA.

ANIMATOR KULTURY to, wedle znanego podziału Maxa Webera,  powołanie  i - dodajmy - rola społeczna  a nie rola zawodowa. Inspiracji Weberowskiej można też użyć charakteryzując animatora kultury jako szczególnego rodzaju  charyzmatycznego przywódcę lokalnej społeczności czy grupy. Specyfika charyzmy animatora wynika z jego autorytetu, którego niezbędną składową jest umiejętność usuwania się w cień, gdy działania animacyjne zaczynają przynosić rezultaty.  Najważniejsze cechy dobrego animatora to: wysoki poziom świadomości celów, które zamierza osiągnąć; umiejętność współpracy z ludźmi wsparta  otwartością i empatią; wyobraźnia; autokrytycyzm i radzenie sobie z własnym autorytetem (zapobiegające przekształceniu się  np. w trzeciosektorowego celebrytę, lokalnego guru lub szamana); wszechstronne zainteresowania kulturą oraz nieprzeparta chęć uczenia się. Zasadą pracy animatora kultury winny być: działanie metodami  majeutycznymi oraz minimalne używanie przemocy symbolicznej.

 (hasło przygotowane specjalnie na tzw. Nie-kongres animatorów kultury w Warszawie, w marcu 2014 roku)