Animacja kultury  to działania osób i grup (zewnętrznych lub wewnątrz danej społeczności) wspomagające i  pobudzające aktywność kulturową jednostek i grup oraz środowisk społecznych (przede wszystkim lokalnych) w zakresie tworzenia kultury, uczestniczenia w niej i korzystania z jej dóbr.

Animacja kultury jest pojęciem mocno nacechowanym aksjologicznie. Odnosi się do specyficznego sposobu działania animatora w obszarze żywej kultury konkretnych grup lub społeczności.  Animacyjny sposób działania na rzeczywistość kulturalną wiąże się przede wszystkim z faktem dostrzeżenia przez animatora różnego rodzaju deficytów w życiu owych  grup  lub społeczności. (Tu właśnie pojawia się wartościowanie, w postaci określonych ideałów a nawet ideologii dotyczących przekonań na temat człowieka, pożądanych sposobów funkcjonowania społeczeństwa i jego celów itd.). Mocą wspólnej decyzji animatora i ludzi, wśród których ów działa, stwierdzone deficyty  zostają uznane za możliwe do usunięcia przy pomocy różnorodnych kulturowych narzędzi. Z tego powodu animacja kultury NIE jest tożsama z upowszechnianiem kultury, tym bardziej z jej popularyzacją ani też z edukacją kulturalną, (chociaż animacyjny sposób działania może zawierać  takie elementy). Animacja kultury w grupie lub społeczności wymaga solidnej diagnozy deficytów, przemyślanych metod działania opartych na ideii wyzwalania i wspomagania lokalnych zasobów i - najczęściej - długotrwałego zaangażowania w celu wywołania i utrwalenia zmiany.

1) "Animacja rozumiana jest przez nas jako proces prowadzący do tworzenia form umożliwiających czynne uczestnictwo w kulturze, a zwłaszcza:

- (form - BF) pracy nad lokalną polityką pamięci historycznej, w tym szczególnie przez tworzenie lokalnych archiwów pamięci - muzeów, wystaw, prezentacji, których funkcjonowanie nie ogranicza się wyłącznie do gromadzenia obiektów i dokumentów opisujących przeszłość, ale jest katalizatorem wzmocnienia życia społeczności lokalnej i procesu budowania tożsamości,

- artystycznego opracowania dziedzictwa kulturowego w formie widowisk odtwarzających obyczaj zgromadzeń i świętowania. Metoda polega w tym wypadku na odwróceniu zwyczaju importowania, przy okazji tego typu wydarzeń, gotowych spektakli, wystaw etc. Główną zasadą działań artystycznych jest czerpanie inspiracji od mieszkańców i włączanie ich w proces tworzenia dzieł,

- praktyk nurtu tzw. muzyki autentycznej. Polegają one na ożywianiu pierwotnych funkcji tradycyjnej muzyki i tańców. W odróżnieniu od stylizacji folklorystycznej i estradowych prezentacji, służą przede wszystkim bezpośredniemu uczestnictwu i tworzeniu różnorodnych form zgromadzeń."

2)  "Nasze działania animacyjne są próbą wykorzystania zasobów pamięci najstarszych mieszkańców społeczności lokalnych województwa warmińsko-mazurskiego. Pamięć ta jest jednym z najważniejszych, a jednocześnie najmniej  wykorzystywanych zasobów naszego regionu. Zawiera się w niej ogromne bogactwo indywidualnych, ludzkich  losów, przeżyć i doświadczeń – często tragicznych, ale i niezwykłych, malowniczych, fascynujących. Nasza praca polega na ich gromadzeniu i dokumentowaniu - upublicznianiu, a w końcu przetwarzaniu przy udziale środków artystycznych we <spólnotowy mit> , który zwykle tworzy bazę symboliczną stymulującą powstawanie lokalnej tożsamości i kapitału kulturowego. Odtwarzanie oraz wzbogacanie pamięci zbiorowej jest zasadniczym instrumentem animacyjnym stosowanym przez nas w praktyce".

Animacja kultury to przede wszystkim działania/inicjatywy oddolne, dokonywane poza ośrodkami władzy, a często i wbrew. To chęć zmian wynikająca z dużych potrzeb małej skali, które nie są zauważane z pozycji centrum, więc angażują siły lokalne. Są to potrzeby realizowane dzięki własnemu zaangażowaniu, pomysłowości, rozwiązania wypracowywane tu i teraz, tak by pasowały do nas-teraz, by rozwiązywały lokalne problemy, nawet jeśli te problemy występują globalnie, gdyż są to rozwiązania poza regulacjami normatywnymi.