FILOZOFIA

Wpisy terminu w różnych słownikach wraz z komentarzami.

Słownik Terminów Encyklopedycznych - zawartość - opis hasła FILOZOFIA

1. 1 1)

Filozofia (z gr. filos, miłośnik i sofia, mądrość), poszukiwanie mądrości. Wieloznaczność antycznego pojęcia „mądrości", oznaczającego zarazem wiedzę o prawdzie i praktykowanie moralności, musiało spowodować dwie interpretacje filozofii. Pierwsza, której początki sięgają jońskich filozofów przyrody (VI wiek przed Chrystusem), a potem zostaje rozwinięta przez Georga W.H. He­gla i anglosaski racjonalny pozyty­wizm, pojmuje filozofię zasadniczo jako racjonalne poznanie, poszukiwanie zrozumienia. Druga, powołują­ca się na Sokratesa, Immanuela Kanta i współ­czesny egzystencjalizm, uważa filo­zofię za poszukiwanie moralności, naszego prawdziwego przeznaczenia oraz traktuje ją jako naukę właściwe­go postępowania. (…)

2.   2)

Filozofia (gr. <philosophia> = umiłowanie mądrości) (…) W dziejach filozofii europejskiej można wyróżnić kilka zasadniczych koncepcji filozofii traktowanej jako dziedzina dociekań i badań profesjonalnych, o charakterze apriorycznym lub aposteriorycznym, przedmiotowym lub metaprzedmiotowym. Są to m. in.: 1. Koncepcja klasyczna, według której filozofia jest odrębną wiedzą o charakterze racjonalnym, mającą własny przedmiot i odpowiednio do niego wypracowaną metodę badań, a dotyczącą tego, co w → bycie konieczne, i wyjaśniającą byt w świetle ostatecznych uzasadnień. W tej koncepcji istotne są następujące elementy: a) filozofia zmierza do poznania bytu, a więc do poznania tego, co faktycznie istnieje; b) filozofia zmierza do poznania przede wszystkim w aspektach koniecznościowych, a nie tylko przygodnych; c) uzyskiwane w ten sposób ostateczne uzasadnienia to nie tylko racje logiczne, lecz również racje ontyczne, realne, czyli przyczyny bytu. 2. Koncepcja p o z y t y w i s t y c z n a , według której filozofia jest wiedzą wtórną w stosunku do nauk szczegółowych: próbuje ona zestawiać wyniki tych nauk, aby uzyskać syntezę, która by dawała ogólny pogląd na rzeczywistość i jej poznanie, przy czym kieruje się zwykle jakąś naczelną ideą (np. ewolucji, postępu). 3. Koncepcja neopozytywistyczna i analityczna, według której filozofia sprowadza się do analizy logicznej języka naukowego i potocznego, zajmującej się podstawowymi pojęciami, pierwotnymi założeniami, strukturą i rolą ludzkiej wiedzy. 4. Według zaś koncepcji i r r a c j o n a l i s t y c z n e j , bliższej ujęciu filozofii jako aktywności poznawczej ściśle sprzężonej z osobistym życiem, filozofia stanowiłaby odrębny dział kultury z pogranicza wiedzy, sztuki i religii, będąc przeżywaniem rzeczywistości przez osobę ludzką, uwarunkowanym jej wartościującą postawą wobec siebie samej i świata. (...).

Źródło definicji (papierowe): 1) Didier Julia, Słownik filozofii, tłum. Krzysztof Jarosz, Katowice: Wyd. Książnica, 1998, ss. 119-121., Źródło definicji (papierowe): 2) Antoni Podsiad, Słownik terminów i pojęć filozoficznych, Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 2000, ss.267-270.
Podobne terminy (linki wewnętrzne):
Hasło wprowadził(a): Anastazja Dwulit

Słownik Wikipedii - zawartość - opis hasła FILOZOFIA

Słowo filozofia (z greki φιλοσοφία  (…) dosłownie „umiłowanie mądrości”) oznacza aktywność i dziedzinę wiedzy istniejącą na Zachodzie od starożytności i przejawiającą się w pytaniach, w interpretacjach i refleksjach dotyczących świata i ludzkiej egzystencji. (…) Przypisuje się jej różne cele: poszukiwanie prawdy,  rozważania o dobru i pięknie, o sensie życia, o szczęściu. Jednakże w szerszym sensie polega ona na systematycznym ćwiczeniu się w myśleniu, w refleksji. Od początku nastawiona na dialog i ideowe spory, filozofia może być rozumiana także jako praktyka analizy, definiowania, tworzenia pojęć i namysłu nad nimi. więcej

Stan na 22.12.2013 r. 

Źródło definicji (elektroniczne): hasło "Philosophie" w Wikipedii francuskojęzycznej
Hasło wprowadził(a): Anastazja Dwulit

Słownik Inspiracji - zawartość - opis hasła FILOZOFIA

„W pewnym momencie filozofowie musieli uświadomić sobie prosty, boleśnie niezaprzeczalny fakt, i stawić mu czoła: pośród pytań podtrzymujących europejską filozofię przy życiu przez dwa i pół tysiąclecia ani jedno nie zostało nigdy rozstrzygnięte (…). Być nominalistą albo anty-nominalistą jest kulturalnie i intelektualnie równie możliwe dziś, jak było w XII wieku; wiara albo niewiara w to, że zjawiska dają się odróżnić od istoty, jest równie dopuszczalna, jak niegdyś w starożytnej Grecji, i tak samo przekonanie, że rozróżnienie między dobrem a złem jest godną konwencją – albo że założone jest w samym porządku rzeczy. (…) Zmienił się oczywiście słownik i formy wyrazu, zaszły liczne mutacje (…) – jednak jądro utrzymujące filozofię przy życiu pozostaje nienaruszone.”

Źródło definicji (papierowe): Leszek Kołakowski, Horror metaphysicus, Warszawa: Res Publica, 1990, ss. 7-8.
Hasło wprowadził(a): Anastazja Dwulit