KULTURA

Wg Alfreda Louisa Kroebera i Clyde'a Kluckhohna (1952): "Kultura składa się z wzorów jawnych i ukrytych, z zachowań wyuczonych i przekazywanych poprzez symbole, tworzących specyficzny dorobek grup ludzkich oraz z wytworów tych zachowań: rdzeń kultury stanowią tradycyjne, tzn. wyrosłe i wyselekcjonowane w procesie historycznym idee oraz przywiązane do nich wartości. Systemy kulturowe mogą być uważane albo za produkty ludzkiego działania, albo za warunki dalszej działalności ludzkiej."

Wg Stanisława Ossowskiego (1967): „kultura jest (…) pewnym zespołem dyspozycji psychicznych przekazywanych w łonie danej zbiorowości przez kontakt społeczny i uzależniony od całego systemu stosunków międzyludzkich".

Wg Clifforda Geertza (1973),2005: "Koncepcja kultury, za która się opowiadam, (...) jest zasadniczo koncepcją semiotyczną. Będąc, wraz z Maksem Weberem, przekonanym, że człowiek jest zwierzęciem zawieszonym w sieciach znaczenia, które sam utkał, kulturę postrzegam właśnie jako owe sieci, jej analizę traktuję zaś nie jako eksperymentalną naukę, której celem jest odkrywanie praw, lecz jako naukę interpretatywną, która za cel stawia sobie odkrycie znaczenia. Chodzi mi o wyjaśnianie, tłumaczenie społecznych form ekspresji, które na pozór wydają się enigmatyczne. (...) W każdym razie, pojęcie kultury, któremu ja sam pozostaję tutaj wierny, ani nie jest szczególnie wieloznaczne, ani też, przynajmniej wedle mej oceny, nie cechuje się specjalną niejasnością: oznacza ono uosobiony w symbolach, przekazywany z pokolenia na pokolenie wzorzec znaczeń, system dziedziczonych koncepcji, wyobrażonych w formach symbolicznych, za pomocą których ludzie komunikują, utrwalają i rozwijają swą wiedzę o życiu i swe życiowe postawy."

Wg Edwarda T. Halla (1976): "Z formalnego punktu widzenia model kultury, na którym opiera się moja praca, jest bardziej pojemny niż modele wypracowane przez moich kolegów. Kładę szczególny nacisk na pozawerbalną, niewyrażalną dziedzinę kultury. (...) antropolodzy zgodni są co do trzech cech charakteryzujących kulturę: nie jest ona wrodzona lecz wyuczona; różnorodne jej działy są wewnętrznie powiązane - dotykamy jednego jej aspektu, a poruszaone zostają wszystkie inne; jest wspólną własnością wszystkich ludzi, wyznacza granice między poszczególnymi grupami społecznymi.

Kultura jest swoiście ludzkim środkiem przekazu; nie ma takiego aspektu ludzkiego życia, który nie stykałby się z nią i nie był zmieniany przez kulturę. Kultura oddziaływuje na osobowość człowieka, na sposób, w jaki ludzie wypowiadają samych siebie (włączając w to okazywanie uczuć), sposób, w jaki myślą, jak się poruszają, jak rozwiązują nurtujące problemy, jak zbudowane są ich miasta, jak funkcjonuje i jak jest zorganizowany system transportu, a także na to, w jaki sposób są powiązane i funkcjonują systemy ekonomiczne i polityczne."

Wg Edmunda Leacha (1983): "Dla mnie <kultura> jest pojęciem istniejącym wyłącznie w liczbie pojedynczej. Interesujące mnie permutacje i transformacje modelowej struktury ujawniają się nie wtedy, kiedy porównujemy zdecydowanie  różniące się systemy społeczne, ale wówczas, gdy są one odnajdywane w obrębie jednego systemu społecznego - zarówno synchronicznie w danym stadium historii, jak i diachronicznie - w trakcie jego historycznego rozwoju."

Autor(ka) wpisu: Barbara Fatyga
Rodzaj słownika: Słownik Antropologii i Socjologii Kultury
Źródło definicji (papierowe): Alfred Louis Kroeber, Clyde Kluckhohn, Culture: A critical review of concepts and definitions, Cambridge Mass.:Harvard University Press, 1952, s.181. , Źródło definicji (papierowe): Stanisław Ossowski, Z zagadnień psychologii społecznej. Dzieła, t. 3, Warszawa 1967, s. 163. , Źródło definicji (papierowe): Clifford Geertz, Interpretacja kultur. Wybrane eseje, Kraków: Wyd. UJ, 2005, ss. 19, 111. , Źródło definicji (papierowe): Edward T. Hall, Poza kulturą, Warszawa: PWN, 1984, s.54. , Źródło definicji (papierowe): Edmund Leach, David A.Aycock, Siostra Mojżesza. Strukturalistyczne interpretacje mitu bibilijnego, Poznań: Zysk i S-ka, 1998, s. 8.
Podobne terminy (linki wewnętrzne): ŻYWA KULTURA, Podobne terminy (linki wewnętrzne): WZÓR KULTUROWY, Podobne terminy (linki wewnętrzne): STRUKTURA, Podobne terminy (linki wewnętrzne): SYMBOL
Sprawdź pozostałe wpisy w innych słownikach:
Data aktualizacji: sobota, 5 Grudzień, 2020 - 12:27