KONTEKST

Nazwa definicji: 
KONTEKST
Treść wpisu: 

1) Wg  MichałaGłowińskiego, Aleksandry Okopień-Sławińskiej i Janusza Sławińskiego (1972): "(...) by między nadawcą a odbiorcą dokonał się akt komunikowania (...) Następnie - niezbędny jest określony kontekst, czyli to, co dana wypowiedź oznacza, do czego się odnosi i co poddaje werbalizacji; tak rozumiany, kontekst wpływa na wypowiedź także przez to, że stanowi jej motywację."

2) Wg Johna Lyonsa (1971), 1976: "Każda jednostka językowa (z wyjątkiej zdania (...)) podlega w większym lub mniejszym stopniu ograniczeniom co do kontekstów, w jakich może występować. Fakt ten wyraża się w stwierdzeniu, że każda jednostka językowa poniżej poziomu zdania ma swą charakterystyczną dystrybucję. Jeżeli dwie albo więcej jednostek występuje w tej samej serii kontekstów, powiada się o nich,  że mają jednakową dystrybucję albo że są sobie równoważne z punktu widzenia dystrybucyjnego; jeśli brak kontekstów, w których występują obie, to są w dystrybucji komplementarnej."

3) Wg Johna Lyonsa (1977), 1989: "Każda wypowiedź-okaz wytworzona w określonych okolicznościach jest wypowiedzią rzeczywistą (...) W pewnych sytuacjach  (...) jest w wysokim stopniu zdeterminowana przez czynniki, które można nazwać - na razie bez pretensji do ścisłości - kontekstowymi. (...) Współrzędne czasowo-przestrzenne stanowią jednak tylko część faktycznej sytuacji wypowiedzi.  Można określić terminami czysto zewnętrznymi i obserwacyjnymi także inne składniki tej sytuacji: wygląd, zachowanie i postawę poszczególnych uczestników wydarzenia (lub procesu) językowego, w którego skład wchodzi dana wypowiedź; czynności poprzedzające, jednoczesne i późniejsze; inne wydarzenia zachodzące w sąsiedztwie i tak dalej (...) Spośród dostrzeganych składników sytuacji wypowiedzi nie wszystkie, a czasem tylko bardzo nieliczne są ważne językowo. Co więcej ich językowa ważność jest dostrzegalna tylko dla osób obeznanych z danym językiem i kulturą. (...) Należy zaznaczyć, że kontekst jest konstruktem teoretycznym. Przy jego ustalaniu lingwista abstrahuje od sytuacji rzeczywistej i uznaje za kontekstowe wszystkie te czynniki, które konsekwentnie decydują o formie, stosowności lub znaczeniu wypowiedzi przez swój wpływ na uczestników wydarzenia językowego. (...) Wielu filozofów twierdzi, że kontekst nie jest sprawą semantyki, lecz pragmatyki."

Rodzaj słownika: 
Słownik Teorii i Metodologii Badań Kultury
Źródło definicji (papierowe): 
1) Michał Głowiński, Aleksandra Okopień-Sławińska, Janusz Sławiński, Zarys teorii literatury, Warszawa: PZWS, 1972, ss. 86-87.
2) John Lyons, Wstęp do językoznawstwa, Warszawa: PWN, 1976, s.84.
John Lyons, Semantyka, Warszawa: PWN, 1989, t.II, ss. 185-187.
Dodane przez: 
Węzeł centralny