Kultura ludowa – kultura niższych warstw społeczeństw narodowych istniejąca od średniowiecza aż do połowy XX wieku, kiedy zakończył się proces jej stopniowego zaniku. W węższym znaczeniu pojęcie to oznacza sumę wytworów wiejskich społeczności lokalnych. Kultura ludowa ukształtowała się w rezultacie wpływu kultury warstw wyższych oraz kultury innych grup etnicznych na oryginalny (etniczny) zasób kulturowy ludu. Proces ten zapoczątkowany został w okresie feudalnym. Okres największego rozkwitu kultury ludowej przypada na wiek XIX, co na ziemiach polskich miało związek m.in. ze zniesieniempańszczyzny. Kultura ludowa, w odróżnieniu od kultury elitarnej, wykazuje zróżnicowanie regionalne, co jest następstwem izolacji przestrzennej w jakiej znajdowały się lokalne wspólnoty.więcej

Wg Petera Burke'a (2008): "Idea <kultury ludowej>, czy też Volkskultur, narodziła się w tym samym miejscu i czasie co pojęcie <historii kultury>: w Niemczech końca XVIII wieku. To właśnie w tej epoce wywodzący się z klasy średniej intelektualiści odkrywali ludowe pieśni i podania, tańce i obrzędy, rzemiosło artystyczne (...). Pisanie historii owej kultury ludowej pozostawili jednak miłośnikom wszelkiej dawności, folklorystom i antropologom. Dopiero w latach sześćdziesiątych XX wieku badania nad kulturą ludową podjęła grupa akademickich historyków, w większości, choć nie wyłącznie, należących do angielskiego obszaru językowego. Jednym z pierwszych przykładów tego kierunku była wydana w 1959 roku książka The Jazz Scene (Scena jazzowa), napisana przez <Francisa Newtona> (jeden z pseudonimów Erica Hobsbawma)."

Wg Marii Halamskiej (2013): "Kultura ludowa, rozumiana jako specyficzna kultura ludu (folk culture), całościowy system regulujący życie społeczne, już nie istnieje. Istnieje natomiast kultura <klasy ludowej>, to znaczy wszystko to, co ludzie należący do tej klasy czynią, myślą, posiadają jako członkowie wiejskiego społeczeństwa w Polsce końca pierwszej dekady XXI wieku (przyp. MH: odwołuję się tu po raz kolejny do znanej definicji Roberta Bierstedta <kultura to wszystko, co ludzie czynią myślą i posiadają jako członkowie społeczności>, cyt. za: Piotr Sztompka, Socjologia: analiza społeczeństwa, Kraków: Znak, 2003, s.233). Przede wszystkim są to sposoby życia grup, które zaliczyć można do <klasy ludowej>, zwłaszcza jej wiejskiej odmiany. Jej sposób życia ciągle chyba można określić jako <ludowo-plebejski>. Ta ludowa plebejskość ma niewiele wspólnego z niegdysiejszą kulturą ludową. Są w niej natomiast niektóre elementy dawnej kultury ludowej, często mające status przeżytków kulturowych."

Kultura ludowa to specyficzna subkultura kultury rozumianej całościowo (jako federacja subkultur). Na kulturę ludową składają się konfiguracje praktyk kulturalnych i ich materialnych i niematerialnych wytworów (w tym jednostek i grup ludzkich traktowanych jako osoby-komunikaty, przenoszące wartości i znaczenia). Kultura ludowa istnieje w perspektywie glokalizacyjnej, która w każdym konkretnym przypadku zbiega się w punkcie oznaczonym jako swojskość. Jej nosicielami i użytkownikami są bowiem jednostki i grupy społeczne, które - „przekraczają granice klas, wieku i przestrzeni” (jak to opisuje Michel Maffesoli), ale zarazem potrzebują takiej swojskiej (oswojonej) kultury, przystosowanej do zaspokajania ich własnych codziennych i odświętnych potrzeb.

  Wg Petera Burke'a (2009): "To, co beztrosko nazywamy <kulturą ludową>, było często kulturą najbardziej widocznych przedstawicieli ludu, czyli młodych dorosłych mężczyzn, którzy reprezentowali lud nie lepiej, niż tak zwani WASP (biali anglosascy protestanci) reprezentują Stany Zjednoczone".