W Kościele rzymskokatolickim - kościół partykularny - część Kościoła powszechnego, erygowana kanonicznie jednostka terytorialna zarządzana przez biskupa ordynariusza i wchodząca w skład prowincji kościelnej zwanej metropolią, wyjątkowo zaś podległa bezpośrednio papieżowi; z diecezją zrównane są w zasadzie: prałatura terytorialna, opactwo terytorialne, wikariat apostolski i prefektura apostolska.

Dodatkowe wyjaśnienia metodologiczne: diecezja jako główna jednostka organizacyjna występuje również w kościołach niekatolickich, np.: Prawosławnym, Ewangelicko-Augsburskim, Adwentystów Dnia Siódmego.

Stan na 01.12.2013 r.