Komensalizm (współbiesiadnictwo; od łac. commensalis 'współbiesiadnik' com 'współ' i mensa 'stół')[1] – najbardziej pierwotny typ oddziaływania protekcyjnego. Pojęcie to zostało wprowadzone przez zoologa Edouarda van Benedena. Jest to typ zależności o charakterze symbiozy między dwoma lub więcej gatunkami, przy czym jeden z gatunków czerpie z tej zależności wyraźne korzyści, nie szkodząc pozostałym (np. rekin i podnawka; lew i hieny; lew i sęp; żuk gnojowy i ssak kopytny). Innym przykładem komensalizmu jest odżywianie się owadów żyjących w ptasich gniazdach resztkami pokarmu gospodarzy lub znalezionymi w gnieździe piórami. Komensalizm jest więc współżyciem korzystnym dla jednego z partnerów, dla drugiego obojętnym. Komensalizm jest najbardziej luźnym i najmniej obligatoryjnym związkiem międzygatunkowym, jako że obaj partnerzy często mogą egzystować niezależnie od siebie. Jeden z partnerów odnosi tu korzyść i ma biologiczną przewagę nad osobnikami tego samego gatunku, które nie pozostają w takim związku[2]. Croll (1977) wyróżnia cztery główne rodzaje komensalizmu:

• komensalizm „czyszczący”;
• komensalizm chroniący i maskujący;
• komensalizm synecjalny (synoika, synoekia);
• komensalizm „transportowy” lub forezja. więcej

Komensalizm, inaczej współbiesiadnictwo, to termin zapożyczony z ekologii i przeniesiony na grunt socjologii. (...) W przypadku ekologii ludzkiej lub społecznej, ufundowanej przez Roberta Ezrę Parka, Rodericka D. McKenzie i Ernesta W. Burgessa, chodziło przede wszystkim o zawłaszczanie przestrzeni, w której człowiek realizować może własne potrzeby. Warto może podkreślić, że ekologia społeczna, traktując literalnie źródłosłów, to nauka o miejscu i przestrzeni, w której człowiek żyje i pracuje. Tymczasem zapożyczenie terminu „komensalizm” przez socjologię zredefiniowało jego pierwotne znaczenie. Socjologowie odnoszą komensalizm przede wszystkim do społecznych aspektów przygotowywania i spożywania posiłków oraz do związanych z tym form budowania i podtrzymywania relacji konstytuujących przestrzeń międzyludzką (kontaktów społecznych, interakcji społecznych, stosunków społecznych, więzi społecznych, tożsamości społecznych oraz relacji wirtualnych) (...) W przyjętym rozumieniu komensalizm to dynamiczna sfera wzorów przygotowywania i spożywania posiłków zarówno w świecie prywatnym, jak i publicznym.

Mieszkańcy indyjskiego miasta nie mogli uczestniczyć we wspólnych kultowych posiłkach, chińskich, w konsekwencji ich organizacji rodowej i przewyższającej wszystko wagi kultu przodków, nic nie skłaniało do tego. Sytuacja, w której wykluczone jest całkowicie również prywatne wspólne spożywanie posiłków, występuje wprawdzie tylko u ludów związanych tabu, takich jak Hindusi i (w o wiele mniejszym stopniu), Żydzi. W przypadku Hindusów już każde spojrzenie członka innej kasty do kuchni czyni ją nieczystą.

uwaga red.: Weber w cytowanej pracy używa pojęcia wspólnoty stołu (Tischgemeinschaft)