Świętość jest obecna we wszystkich religiach uznających osobowego Boga. W chrześcijaństwie świętym jest Bóg, który będąc źródłem wszelkiej świętości, zaprasza każdego człowieka stworzonego na Jego obraz i podobieństwo do udziału w Jego świętości. W Starym Testamencie świętość stała się dla  ludzi przykazaniem: Bądźcie świętymi, bo Ja jestem święty, Pan Bóg wasz! (Kpł 19, 2). W Nowym Testamencie Chrystus wezwał natomiast swych naśladowców do jej realizacji: Bądźcie więc wy doskonali, jak doskonały jest Ojciec wasz niebieski (Mt 5, 48). Osobnym zagadnieniem jest świętość Kościoła, osób, czasu, miejsca czy rzeczy – w sensie wykluczenia z użytku codziennego dla wyłącznej służby Bogu. Świętość jest synonimem osiągnięcia zbawienia niezależnie od kanonizacji czy beatyfikacji – czyli wyniesienia na ołtarze i przedstawienia do kultu (kult świętych). Świętość nie jest natomiast synonimem bezgrzeszności. Sobór Watykański II i pontyfikat Jana Pawła II przeformułował pojęcie świętości, która przestała być domeną tylko osób duchownych. O ile klasyczny, elitarny, model realizował się wśród duchowieństwa i osób konsekrowanych, o tyle posoborowy poszerzył spektrum o osoby świeckie i stał się egalitarny i powszechny.

Świętość jako katolicki styl życia

Współczesny model świętości można nazwać w ujęciu socjologicznym stylem życia (wg definicji Barbary Fatygi), ponieważ jest specyficznym, uwarunkowanym kulturowo (i - dodam - w szczególności religijnie), sposobem realizacji potrzeb, nawyków i norm oraz zespołem odniesień, ocen, celów i motywacji. Fundamentem i regulatorem jest system wartości, na którego szczycie stoi i porządkuje wszystko Bóg, jako dający udział w swojej świętości i jako najwyższa wartość. System wartości przejawia i wyraża się konkretnie we wzorach (poziom empiryczny) i wzorcach stylu (poziom teoretyczny), które jednostka czerpie z Dekalogu (Wj 20, 2–17), rad ewangelicznych (Mt 5-7; 19,16-30) oraz hagiografii — biografii osób kanonizowanych i beatyfikowanych.  Dominujący układ wzorców tworzy określoną zasadę stylu życia — nad obiektywnymi cechami położenia społecznego nadbudowują się siatki wartości i znaczeń — w przypadku świętości będzie to realizacja swojego życia, w każdym jego aspekcie: indywidualnym, wspólnotowym, społecznym, wewnętrznym, duchowym, rodzinnym, małżeńskim lub samotnym, zawodowym, intelektualnym, emocjonalnym, ludycznym, intymnym, cielesnym itp., w odniesieniu do Boga i jego przykazań.

Świętość jest swego rodzaju agregatem, który może pomieści wiele różnych dróg realizacji. Mniszka albo mnich zakonu klauzurowego, matka lub ojciec wychowujący dzieci i pracujący, osoba samotna, która nie założyła rodziny: mogą realizować świętość tą samą co do istoty, niezależnie od reprezentowania określonych segmentów struktury społecznej, a więc także określonych cech statusowych — każdy według własnej drogi.

1) "Tak jak sól nadaje smak pożywieniu i jak światło oświeca ciemności, tak świętość nadaje pełny sens życiu, czyniąc je odblaskiem chwały Bożej". Orędzie na XVII Światowe Dni Młodzieży, 25.07.2001 r.

2) "Zadać katechumenowi pytanie: Czy chcesz przyjąć chrzest?, znaczy zapytać go zarazem: Czy chcesz zostać świętym? Znaczy postawić na jego drodze radykalizm Kazania na Górze: Bądźcie więc wy doskonali, jak doskonały jest Ojciec wasz niebieski (Mt 5, 48)".

3) "Kościół pierwszego tysiąclecia zrodził się z krwi męczenników: Sanguis martyrum — semen christianorum. Historyczne wydarzenia związane z postacią Konstantyna Wielkiego nigdy nie potrafiłyby zapewnić takiego rozwoju Kościoła, jakiego byliśmy świadkami w pierwszym tysiącleciu, gdyby nie ów posiew męczeński oraz wielkie dziedzictwo świętości pierwszych pokoleń chrześcijan. U kresu drugiego tysiąclecia Kościół znowu stał się Kościołem męczenników. Prześladowania ludzi wierzących — kapłanów, zakonników i świeckich — zaowocowały wielkim posiewem męczenników w różnych częściach świata. Świadectwo dawane Chrystusowi aż do przelania krwi, stało się wspólnym dziedzictwem zarówno katolików, jak prawosławnych, anglikanów i protestantów, co podkreślił już Paweł VI w homilii wygłoszonej z okazji kanonizacji męczenników ugandyjskich. (...) są to często męczennicy nieznani, jak gdyby <nieznani żołnierze> wielkiej sprawy Bożej. (...) Zgodnie z sugestią Konsystorza trzeba, ażeby Kościoły lokalne, zbierając konieczną dokumentację, uczyniły wszystko dla zachowania pamięci tych, którzy ponieśli męczeństwo. Będzie to miało niewątpliwie charakter i wymowę ekumeniczną. (...) Communio sanctorum mówi głośniej aniżeli podziały. (...) Tak więc zadaniem Stolicy Apostolskiej w perspektywie trzeciego tysiąclecia będzie uzupełnienie martyrologiów Kościoła powszechnego  (...) Należy popierać uznanie heroiczności cnót zwłaszcza świątobliwych wiernych świeckich, którzy realizowali swe powołanie chrześcijańskie w małżeństwie."

4) "Sobór [Watykański II] wyjaśnił, że nie należy mylnie pojmować tego ideału doskonałości jako swego rodzaju wizji życia nadzwyczajnego, dostępnego jedynie wybranym «geniuszom» świętości. Drogi świętości są wielorakie i dostosowane do każdego powołania. (...) jest też oczywiste, że istnieją różne indywidualne drogi do świętości, wymagające prawdziwej pedagogiki świętości, która zdolna jest dostosować się do rytmu poszczególnych osób. Winna ona łączyć całe bogactwo propozycji dostępnych dla wszystkich z tradycyjnymi formami pomocy indywidualnej i grupowej oraz z nowszymi formami udostępnianymi przez stowarzyszenia i ruchy uznane przez Kościół. Podłożem tej pedagogiki świętości powinno być chrześcijaństwo wyróżniające się przede wszystkim sztuką modlitwy".