1) zestandaryzowany sposób zachowania obejmujący normy i wzory zachowania (Alfred Reginald Radcliffe- Brown, Structure and Function in Primitive Society,1952);
2) grupa ludzi podejmujących i realizujących wspólne działania (Bronisław Malinowski, Naukowa teoria kultury i inne eseje, 1944);
3) zorganizowany system działań ludzkich (Bronisław Malinowski, op. cit.). W antropologii funkcjonalnej jest to kategoria pojęciowa określająca względnie trwałe, powszechne i niezależne elementy kultury, podstawowe narzędzia opisu i interpretacji rzeczywistości kulturowej. Pojęcie instytucji jest podstawową kategorią analizy funkcjonalnej, umożliwia uporządkowanie mozaiki następujących w określonych sekwencjach zjawisk kulturowych, systematyzuje ich obserwację, opis i interpretację, uwzględnia wreszcie wymiar organizacji społecznej i działania ludzkiego.
Analiza instytucjonalna jest typowa dla funkcjonalizmu Bronisława Malinowskiego, w którym odegrała pierwszoplanową rolę. W funkcjonalizmie strukturalnym Alfreda Reginalda Radcliffe- Browna podporządkowana jest analizie strukturalnej i pojęcie instytucji nie zostało tu szczegółowo rozpracowane.
Instytucjami są więc, w ujęciu Bronisława Malinowskiego, np. rodzina, lineaż, ród, grupa wieku, ugrupowanie lokalne, zrzeszenie sportowe itp. Instytucje są najmniejszymi dającymi się analitycznie wyróżnić częściami kultury, które powiązane ze sobą zachowują własną odrębność. Analiza powiązań pomiędzy instytucjami pozwala na uchwycenie "anatomii" systemu kulturowego, analiza zaś działania instytucji umożliwia uchwycenie jego "fizjologii".
Instytucje mają swoistą strukturę. Każda z nich obejmuje następujące elementy:
1) zasadę naczelną nazywaną przez Bronisława Malinowskiego "kartą". Jest to zespół wartości kulturowych i związanych z nimi wierzeń, które określają cel instytucji i umożliwiają organizację działań ludzkich będąc ich kulturowym uzasadnieniem;
2) personel - jest to grupa ludzi tworzących instytucję wraz z właściwym jej podziałem ról, przywilejów i obowiązków;
3) normy - to wymagane umiejętności, zwyczaje dotyczące właściwych dla danej instytucji działań, reguły prawne i estetyczne obowiązujące członków instytucji;
4) substrat materialny, czyli narzędzia i urządzenie materialne, którymi grupa dysponuje. Kategoria ta określa także powiązania instytucji ze środowiskiem naturalnym;
5) działalność - oznacza rzeczywisty, konkretny przebieg działalności ludzkiej, który odbiega zawsze mniej lub bardziej od schematu idealnego, nigdy nie realizowanego w całej rozciągłości w normalnym życiu społecznym. Dzieje się tak zwykle dlatego, że sytuacje, których ludzie podejmują wspólne działania, różnią się często od tej, którą zakłada ich wcześniejsze doświadczenie, a ono wszak jest podstawą obrazu idealnego działania instytucji. Często przyczyną różnic są interesy jednostek tworzących instytucje. Interesy te mogą uwzględniać bieżące cele warunkowe potrzebą chwili, mogą różnić poszczególne jednostki w ramach instytucji, mogą też być sprzeczne z interesami realizowanymi w działaniach innych instytucji;
6) funkcja - chodzi tu o rzeczywiste funkcje instytucji. Funkcje zamierzone zawarte są w "karcie" instytucji, natomiast funkcje rzeczywiste, to "całościowy rezultat zorganizowanej działalności", obiektywna rola, jaką instytucja odgrywa w systemie kulturowym. Rola ta nie musi pokrywać się z intencjami zorganizowanych w instytucję ludzi, nie musi też być zgodna z zasadą naczelną instytucji. Procesy adaptacji i integracji prowadzą do zmniejszenia się powyższych różnic, czynniki zakłócające powyższe procesy czynią tę różnice wyraźniejszymi.
Układ instytucji właściwy dla danego społeczeństwa tworzy jego system kultury. Instytucje rozumiane są tutaj jako podsystemy systemu kulturowego. Analiza budowy i działania takiego systemu wymaga uwzględnienia wzajemnych powiązań i wzajemnych oddziaływań pomiędzy poszczególnymi instytucjami, które tworzą dla każdej dowolnej instytucji jej środowisko kulturowe. Każda instytucja jest systemem otwartym, tzn. takim, którego granice nie tworzą barier wzajemnego oddziaływania. Każda też spełnia odpowiednie funkcje, wśród których najważniejsze dla utrzymania tożsamości i ciągłości całego systemu kulturowego (a tym samym i systemów instytucji jako podsystemów systemu kulturowego) są adaptacja, integracja i realizacja celów.
Otrzymany w ten sposób obraz systemu kultury wymaga złożonej analizy uwzględniającej wszystkie działania i wszystkie rezultaty tychże działań. Stąd znaczenie, jakie Bronisław Malinowski przypisywał tzw. imponderabiliom życia społecznego. Nie sposób arbitralnie rozstrzygnąć hierarchii działań i ich funkcjonalnego uporządkowania. Stanowisko to doprowadziło do wielu odkryć, jakie przyniosła funkcjonalna analiza działania instytucji kulturowych. Jako przykład można wymienić tu teorię języka Bronisława Malinowskiego, w myśl której każda wypowiedz językowa jest faktem społecznym, bardziej sposobem działania niż zewnętrznym przejawem myśli, a jej znaczenie jest określane kontekstem sytuacji i typem funkcji mowy; albo teorię magii jako elementu praktycznego działania; czy też teorię mitu jako uzasadnienia porządku społecznego i działań ludzkich. Z powyższego stanowiska wypływa też sformułowanie podstawowej zasady organizującej życie społeczne, mianowicie zasady wzajemności, uznawanej często za najważniejszy wkład funkcjonalizmu do badań nad życiem społecznym i kulturą.
Podobnie jak instytucje są systemami otwartymi, tak otwarty jest cały system kultury, chociaż w nieporównywalnie mniejszym stopniu. Granice systemu kulturowego są większymi barierami procesów wymiany z innymi systemami kulturowymi na skutek odmienności wartości i norm, które umożliwiają i rytualizują wymianę. Również w kontakcie ze środowiskiem naturalnym bariery są trudno przekraczalne ze względu na wyposażenie materialne systemu kulturowego. Teoria kontaktu kulturowego podejmowała kwestie wymiany i oddziaływania poprzez granice systemu kulturowego. Zagadnienia te nie zostały jednak dopracowane przez Bronisława Malinowskiego i dopiero w późniejszym okresie funkcjonalizm podjął je, rozbudowując odpowiednio podstawy owej teorii. Przykładem może być tu socjologiczna teoria modernizacji skupiająca całą uwagę na oddziaływaniu zewnętrznym i wymianie poprzez granice systemu kulturowego oraz na reakcji instytucji kulturowych na te procesy.
Reasumując można powiedzieć, że w antropologii funkcjonalnej instytucje kulturowe pojmowane jako podsystemy systemu kultury są właściwym przedmiotem badań. I tak każda z klasycznych monografii funkcjonalnych jest skupiona na analizie działania wybranych instytucji, a działanie całego systemu kulturowego jest pokazywane poprzez funkcje tychże instytucji. Systemowe ujęcie kultury, a w konsekwencji i jej elementów, czyli instytucji, narzuca taki schemat postępowania badawczego. Swego czasu okazał się on autentycznym przewrotem w badaniach etnologicznych.