DEZINTEGRACJA KULTUROWA

Określa zanik ustrukturowania  elementów składających się na daną kulturę. Wśród przyczyn dezintegracji kulturowej zarówno zewnętrznych jak i wewnętrznych, wymienia się:

1) impakt kultury państw kolonialnych powodujący załamywanie się, rozkład i upadek kultur pierwotnych (George Pitt- Rivers, 1927). Stopień rozpadu własnych tradycyjnych kultur może wahać się od mniej poważnych wypadków dysforii (stanu napięcia, przygnębienia wywołanego przez niepokój), która może wystąpić w zakresie kultury aż do powstania całkowitej dezintegracji kulturowej;

2) industrializację i urbanizację;

3) każdy rodzaj migracji (Kazimierz Dobrowolski, 1973).

Dezintegracja kulturowa powoduje, że w danym społeczeństwie zanika proces enkulturacji do rozkładającej się kultury, a pojawia się enkulturacja bądź do innej kultury, bądź do kultury ustrukturowującej się na nowo.

Termin dezintegracja kulturowa ma znaczenie bardzo zbliżone do terminu dezorganizacja kulturowa, który oznacza zjawisko szersze niż dezorganizacja społeczna, rozumiana jako określenie trudności adaptacji i rozprężenia moralnego wśród emigrantów w wyniku rozpadu własnych, tradycyjnych norm zachowania się (William Isaac Thomas, Florian Znaniecki, 1976, t.2). Florian Znaniecki (1971) akceptuje też definicję dezorganizacji społecznej, jako "zniszczenia funkcjonalnych stosunków między osobami w takim stopniu, że przeszkadza to wykonywać zadanie grupy" (R. E. L. Farris, 1948, s.19). Florian Znaniecki pisze dalej, że "skoro funkcjonalne stosunki między osobami są kulturowo unormowane, oparta na nich grupa stanowi odrębny system kulturowy, w związku z czym pojęcie dezorganizacji społecznej może być objęte przez pojęcie dezorganizacji kulturowej. Nie ulega też wątpliwości, że skoro istnienie niespołecznego systemu kulturowego - technicznego, religijnego, estetycznego, intelektualnego - zależy od zintegrowanej społeczne grupy, społeczna dezorganizacja grupy prowadzi do dezorganizacji systemu. Jednakże dezorganizacja systemu kulturowego podtrzymywanego przez niezintegrowane społecznie jednostki nie zakłada społecznej dezorganizacji". A więc jeżeli dezorganizacja kulturowa( a także dezintegracja kulturowa) dokonuje się od wewnątrz, to może ona być skutkiem społecznym dezorganizacji społecznej grupy, ale nie musi być jej przyczyną, a może też być tak, że "system kulturowy podtrzymywany przez grupę może zostać zdezorganizowany na skutek wpływów zewnętrznych i taka dezorganizacja może prowadzić do rosnącej integracji stosunków między członkami grupy" (Florian Znaniecki, 1971, ss. 575-576).

 (drobne zmiany red. - BF)

Autor(ka) wpisu: Diana Ołdak
Rodzaj słownika: Słownik Terminów Encyklopedycznych
Źródło definicji (papierowe): Zofia Staszczak (red.), Słownik Etnologiczny: Terminy Ogólne, Warszawa-Poznań: PWN, 1987, ss. 62-63.
Podobne terminy (linki wewnętrzne): ENKULTURACJA
Sprawdź pozostałe wpisy w innych słownikach:
Data aktualizacji: piątek, 6 Czerwiec, 2014 - 09:14