STYL

Wg Agostina Mascardi (1636, 2009): "Gdy porównuje się charakter ze stylem, ten związany jest z naturą i talentem, tamten wynika ze sztuki i studiów."

Wg Heinricha Wölflina (1915, 2006): "Trzema przykładami - stylu indywidualnego, stylu narodowego i stylu epoki - zilustrowaliśmy zatem cele historii sztuki, która przede wszystkim ujmuje styl jako wyraz nastroju epoki i narodu oraz jako wyraz osobistego temperamentu. Jest oczywiste, że tym samym nie poruszono jeszcze zagadnienia artystycznej oceny zjawiska sztuki: sam temperament nie jest w stanie powołać do życia dzieła sztuki, jest jednak motorem umożliwiającym określenie rzeczowej strony stylu, a także w szerokim sensie tym, przez co wyraża się specyficzny ideał piękna (szczegółu i całości)."

Wg Meyera Schapiro (1953): "Styl jest przede wszystkim systemem form, posiadających jakości i ekspresję obarczoną znaczeniem, przez które ujawnia osobowość artysty i szeroki światopogląd grupy. Jest on także środkiem przekazującym ekspresję w obrębie grupy, komunikującym i utrwalającym pewne wartości życia religijnego, społecznego i moralnego przez emocjonalną sugestywność form (...) Dla syntetyzującego historyka kultury lub filozofa historii styl jest manifestacją kultury jako całości, widomym znakiem jej jedności."

Wg Charlesa L. Osgooda (1960),1972: "Zatem dla celów tej pracy definiuję styl jako indywidualne odchylenie  od  n o r m  o b o w i ą z u j ą c y c h  w  s y t u a c ji kodowania; odchylenia te będące tymi właściwościami struktury kodu, które posiadają pewien margines dowolności, decydują częstością występowania i s w y m i  własnościami  o  s t y l u. Istotę tej definicji można ukazać na przykładzie jednej z bardziej znanych miar stylu, mianowicie — w s p ó ł c z y n n i k a  czasownikowo - przymiotnikowego, stworzonego przez Busemanna i innych; Busemann ustalił tę miarę badając grupę dzieci opowiadających bajki; porównał też wskaźniki poszczególnych dzieci, u których zmieniała się stabilność emocjonalna. Za normę sytuacyjną uważam przeciętny wskaźnik czasownikowo-przymiotnikowy dla badanej grupy — wskaźnik typowy dla dzieci opowiadających bajki prawdopodobnie różni się nieco od wskaźnika typowego dla reprezentatywnej grupy dorosłych mówiących i piszących po angielsku. Przejawem stylu pojedynczego dziecka jest odchylenie od tej norm y sytuacyjnej.

Wg Zofii Lissy (1966): "Gdy słuchamy dzieł muzycznych pochodzących z różnych okresów historycznych lub przynależnych do różnych środowisk narodowych czy rozmaitych kierunków twórczych w obrębie tego samego nawet narodu i okresu, zauważamy, że dzieła te są bardzo różne w swym charakterze, wyrazie, w swoich środkach kompozytorskich i wykonawczych, a więc w swej konstrukcji muzycznej. Pomimo że wszystkie posługują się tymi samymi elementami, jak rytm, melodia, harmonia itd., niekiedy tak bardzo różnią się od iebie, że już po kilku pierwszych taktach spostrzegamy ich odmienność. To, czym się te dzieła od siebie różnią, nazywamy stylem muzycznym. Przez styl muzyczny rozumiemy zespół środków kompozytorskich i sposób posługiwania się nimi, wyznaczony zamierzeniem twórczym, koncepcją kompozytora. (...) O stylu utworu muzycznego decyduje zarówno treść dzieła, jak i środki warsztatowe, czyli techniczne, dzięki którym treść się przejawia."

Wg Jana Białostockiego (1980): "W potocznie przez historyków sztuki używanym pojęciu stylu tkwią przynajmniej trzy odcienie znaczenia nakładające się na siebie i wzajemnie warunkujące, a wynikające z historycznego rodowodu nawarstwiających się znaczeń. (...) po pierwsze - styl rozumiany jako norma poprawności lub doskonałości; po drugie - styl rozumiany jako znak lub modus, tonacja; i po trzecie - styl rozumiany jako wyraz lub symptom. Normatywna teoria stylu datuje się od czasów starożytnych i wywodzi się z teorii literatury. Teoria stylu jako znaku, czyli teoria modalna wywodzi się ze starożytnej retoryki i wiąże się z humanistyczną teorią sztuki. Ekspresyjna lub symptomatyczna teoria stylu ukształtowała się w XVIII i XIX wieku. Wywodzi się z filozofii Oświecenia i Romantyzmu."

Wg Umberto Eco (1990): "Proces formowania i osobowość formatora zbiegają się w obiektywnej tkance dzieła tylko jako styl. Styl jest <sposobem formowania>, osobistym, niepowtarzalnym, charakterystycznym; jest rozpoznawalnym śladem, który pozostawia osoba; zbiega się on ze sposobem, w jaki dzieło zostało uformowane. Osoba zatem formuje się w dziele: zrozumieć dzieło oznacza posiąść osobę twórcy, który uczynił z siebie przedmiot fizyczny."

Autor(ka) wpisu: Barbara Fatyga
Rodzaj słownika: Słownik Teorii i Metodologii Badań Kultury
Źródło definicji (papierowe): Agostino Mascardi, Dell' arte historica, Roma 1636; cyt. za: Jan Białostocki, O dawnej sztuce, jej historii i teorii, Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2009, s.25. , Źródło definicji (papierowe): Heinrich Wölflin, Podstawowe pojęcia historii sztuki.Problem rozwoju stylu w sztuce nowożytnej, Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2006, s.15. , Źródło definicji (papierowe): Meyer Schapiro, Style, (w:) Alfred L. Kroeber (ed.), Anthropology Today. Am Encyclopedic Inventory,Chicago: University of Chicago Press, 1953, pp.287-312. , Źródło definicji (papierowe): Zofia Lissa, Zarys nauki o muzyce, Kraków: PWM, 1966, ss.322-323. , Źródło definicji (papierowe): Jan Białostocki,Historia sztuki wśród nauk humanistycznych, Ossolineum 1980, ss. 41-42. , Źródło definicji (papierowe): Umberto Eco, Sztuka, Kraków: Wyd. M, 2007 lub 2008 (na stronach nieliczbowanych podano 2 daty), s.27.
Podobne terminy (linki wewnętrzne): SZTUKA, Podobne terminy (linki wewnętrzne): FORMA, Podobne terminy (linki wewnętrzne): MODUS
Sprawdź pozostałe wpisy w innych słownikach:
Data aktualizacji: poniedziałek, 4 Maj, 2020 - 14:06