EMPIRYZM

Wpisy terminu w różnych słownikach wraz z komentarzami.

Słownik Terminów Encyklopedycznych - zawartość - opis hasła EMPIRYZM

[gr.] w filozofii stanowisko, które w procesie poznania przypisuje rolę podstawową doświadczeniu. Przeciwieństwo racjonalizmu. Empiryzm jest pojęciem niejednoznacznym, zasadniczo rozróżnia się dwa główne jego rozumienia: 1) empiryzm genetyczny, który głosi, że nie istnieje w żadnej postaci wiedza wrodzona (tabula rasa) i że źródłem wszelkich idei zawartych w umyśle ludzkim jest doświadczenie. Przeciwieństwem tego typu empiryzmu jest racjonalizm genetyczny zwany też natywizmem. Głównym przedstawicielem empiryzmu genetycznego w filozofii nowożytnej był John Locke, który jednak rozróżniał, jako źródła wiedzy, doświadczenie zewnętrzne, czyli zmysłowe (sensation) i doświadczenie wewnętrzne (reflexion). Radykalniejsza forma empiryzmu genetycznego wywodzi także doświadczenie wewnętrzne z doświadczenia zmysłowego (sensualizm); 2) empiryzm epistemologiczny lub metodologiczny głosi z kolei, że jedyną metodą uzyskiwania pełnowartościowego poznania jest doświadczenie; w swej wersji radykalnej domaga się, by całą naukę oprzeć na doświadczeniu. W filozofii nowożytnej inicjatorem empiryzmu metodologicznego był Francis Bacon. Jego przeciwieństwem jest racjonalizm metodologiczny. (podkreśl. i drobne zmiany red. - AD)

Źródło definicji (papierowe): Adam Aduszkiewicz (red), Słownik filozoficzny, Warszawa: Świat Książki, 2004, ss.155-156.
Hasło wprowadził(a): Anastazja Dwulit

Słownik Inspiracji - zawartość - opis hasła EMPIRYZM

"Miało się wrażenie, że myśleć potrafi wyłącznie rękami, co wówczas wydawało mi się rzeczą bardziej godną kogoś, kto zajmuje się machinami (a nauczono mnie, że taki ktoś to moechus, że popełania czyn wiarołomny wobec życia umysłowego, z którym winien być złączony przez czyste zaślubiny): ale również kiedy jego dłonie ujmowały rzeczy niezmiernie delikatne, jak niektóre kodeksy ze świeżymi jeszcze miniaturami lub stronice zbutwiałe ze starości i kruche niby maca, ich dotknięcie było nadzwyczaj subtelne, zupełnie jak wtedy, gdy dotykał swych machin."

Źródło definicji (papierowe): Umberto Eco, Imię róży, Warszawa: PIW, tłum. Adam Szymanowski, (1980) 1987, s. 22.
Hasło wprowadził(a): Barbara Fatyga