Jednostka organizacyjna lub jej część posiadająca uporządkowany (zinwentaryzowany) zbiór książek, czasopism i innych materiałów piśmienniczych liczący co najmniej 300 jednostek inwentarzowych, której głównymi celami są tworzenie i obsługa zbiorów oraz udostępnianie ich użytkownikom w sposób kontrolowany.

 Stan na 22.12.2013 r.

1) Wielka Encyklopedia PWN podaje następujące znaczenia: “[gr.] 1) Pomieszczenie dla książek (budynek, lokal, mebel). 2) Księgozbiór. 3) zbiór programów dla danego typu komputera. 4) Seria wydawnicza obejmująca w jednolitej, wspólnej formie zewnętrznej dzieła literackie, naukowe bądź publicyst.yczne o pokrewnej tematyce czy podobnym przeznaczeniu (np. <<Biblioteka Narodowa>>, <<Biblioteka Myśli współczesnej>>). 5) Instytucja, która pełni określone funkcje społeczne (badawcze, edukacyjne, kult., rekreacyjne) przez planowe gromadzenie, opracowywanie i udostępnianie zbiorów oraz informowanie o nich; podstawowymi elementami składowymi biblioteki są zbiory, użytkownicy (czytelnicy), pracownicy (bibliotekarze), lokal wraz z wyposażeniem oraz aparat biblioteczny, na który składa się system organizacyjny biblioteki i wszelkie wytwory umożliwiające korzystanie ze zbiorów (katalogi, informatory, kartoteki, regulaminy itp.).”

2) Wg Podręcznego Słownika Bibliotekarza: "1. Instytucja, która gromadzi, opracowuje, przechowuje i udostępnia wszelkiego rodzaju dokumenty, informuje o ich zawartości treściowej, często też prowadzi działalność dydaktyczną oraz naukowo-badawczą. 2. Zorganizowany i uporządkowany zbiór książek; także Książnica, Księgozbiór. 3. Pomieszczenie dla książek (budynek, lokal, pokój, szafa). 4. Element tytułu serii wydawniczej (np. biblioteka Myśli Współczesnej, Biblioteka Warszawska). 5. Dawniej biblioteką nazywano także spis bibliograficzny (bibliotheca). (...)".

Biblioteka (od greckiego βιβλιοθήκη bibliotheke; βιβλίον biblion – książka) – instytucja społeczna, która gromadzi, przechowuje i udostępnia materiały biblioteczne oraz informuje o materiałach bibliotecznych (swoich i obcych). W innym znaczeniu jest to też nazwa samego budynku, pomieszczenia lub mebla zawierającego zbiory biblioteczne. więcej

(definicja rekonstruowana)
Jednostka,  której zadaniem jest gromadzenie, opracowywanie, przechowywanie i ochrona materiałów bibliotecznych oraz obsługa użytkowników, przede wszystkim udostępnianie zbiorów oraz prowadzenie działalności informacyjnej, zwłaszcza informowanie o zbiorach własnych, innych bibliotek, muzeów i ośrodków informacji naukowej, a także współdziałanie z archiwami w tym zakresie. Do zadań bibliotek może ponadto należeć prowadzenie działalności bibliograficznej, dokumentacyjnej, naukowo-badawczej, wydawniczej, edukacyjnej, popularyzatorskiej i instrukcyjno-metodycznej. Biblioteki i ich zbiory stanowią dobro narodowe. Zbiory bibliotek mające wyjątkową wartość i znaczenie dla dziedzictwa narodowego stanowią, w całości lub części, narodowy zasób biblioteczny. W zakresie nieuregulowanym ustawą do bibliotek stosuje się odpowiednio przepisy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej.
Stan na dzień 6 lipca 2013 roku.

W podstawowym, przyjętym przez nas znaczeniu, to instytucja kultury, której głównymi celami są:

a) gromadzenie książek, czasopism i innych nośników treści kulturalnych (płyty, filmy, pliki cyfrowe itd.), ich katalogowanie, cyfryzacja, przechowywanie oraz publiczne udostępnianie;

b) prowadzenie edukacji kulturalnej na rzecz środowiska lokalnego i/lub w wymiarze ponadlokalnym;

c) prowadzenie działalności badawczej i dokumentacyjnej na rzecz środowiska lokalnego i/lub w wymiarze ponadlokalnym;

d) współtworzenie sieci poprzez współpracę z innymi podmiotami (od jednostek, przez grupy nieformalne, organizacje kulturalne i inne instytucje kultury) oraz podnoszenie w ten sposób jakości życia kulturalnego na danym terytorium.

1)  Umberto Eco: "Może winienem przeczytać inne księgi. - Jakże to? Żeby wiedzieć, o czym mówi jedna księga musisz czytać inne? - Czasem może tak być. Często księgi mówią o innych księgach. (...) Dotychczas myślałem, że wszelka księga mówi o rzeczach ludzkich albo Boskich, które są poza księgami. Teraz zdałem sobie sprawę, że nierzadko księgi mówią o księgach albo jakby ze sobą rozmawiają. W świetle tej refleksji biblioteka wydała mi się jeszcze bardziej niepokojąca. Była więc miejscem długiego i wiekowego szeptania, niedostrzegalnego dialogu między pergaminami, czymś żywym, schronieniem sił nie do opanowania przez ludzki umysł, skarbcem tajemnic pochodzących z mnóstwa umysłów i żyjących po śmierci tych, którzy je wytworzyli albo uczynili się ich pośrednikami. (...) - Tak więc biblioteka nie jest narzędziem szerzenia prawdy, ale ma opóźniać jej ujawnienie? - spytałem zdumiony. - Nie zawsze i niekoniecznie. Ale w tym wypadku tak".

2)  Terry Prachett: "Prawda jest taka, że każdy duży zbiór nawet zwyczajnych książek deformuje przestrzeń, o czym łatwo można się przekonać, odwiedzając jeden z tych na­prawdę staroświeckich antykwariatów - jeden z tych, które wyglądają jak zaprojektowa­ne przez M. Eschera, kiedy miał zły dzień, mają więcej schodów niż podestów i długie rzędy półek kończące się małymi drzwiczkami, z pewnością zbyt niskimi, żeby przeszedł przez nie pełnowymiarowy człowiek. Tłumaczy to następujące równanie: wiedza = po­tęga = energia = materia = masa."

Porównanie zgromadzonych definicji biblioteki pokazuje szczególną i niepokojącą tendencję: o ile w definicji encyklopedycznej PWN oraz w definicji prawnej wyraźnie podkreślone są te jej cechy  jako instytucji kultury, które obligują jej personel do uczestnictwa w życiu kulturalnym, zwłaszcza środowisk lokalnych, to w  definicjach Gusowskiej i Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich biblioteka jawi się  jako wyspecjalizowana instytucja zajmująca się przede wszystkim  zgromadzonymi przez siebie zbiorami. (Udostępnianie wymienione jest na ostatnim miejscu wśród zadań biblioteki). Zauważmy więc, iż taki trend jest sprzeczny, nie tylko z   przyjętą tutaj perspektywą animacji kultury, jako podstawą wszelkiej, nowoczesnej działalności kulturalnej - ale prowadzi również do wielu negatywnych zjawisk społecznych, takich jak: - biurokratyzacja działalności, - swoista autarkia, - rywalizujące a nie kooperacyjne podejście do potencjalnych partnerów, - i w rezultacie do traktowania  użytkowników i potencjalnych partnerów w środowisku lokalnym jako "zła koniecznego"! W definicji przyjętej przez zespół OŻK  nawiązujemy do pierwszych dwóch omówionych tu definicji i podkreślamy rolę biblioteki jako elementu sieci życia kulturalnego  oraz jej funkcje społeczno-kulturowe wobec rzeczywistych i potencjalnych użytkowników.  By postawić kropkę na "i": takie właśnie rozumienie czym winna być współczesna biblioteka proponujemy przyjmować.  Próbą odtworzenia znaczenia biblioteki dla myśli ludzkiej są  cytaty z literatury pięknej, zamieszczone w naszym Słowniku Inspiracji, albowiem bez cienia tajemnicy i niespodzianki kultura staje się martwa.