INTENCJONALNOŚĆ (nowołac. intentionalis - zamierzony, umyślny; od łac. intentio - napięcie, uwaga) - właściwość tego, co zmierza w określonym kierunku; cecha aktów psychicznych skierowanych na przedmiot.

Problem intencjonalności pojawia się już u Arystotelesa (pojęcia są intencjonalnymi odpowiednikami rzeczy), ale intencjonalność rozumianą jako cechę intelektu wyraźnie wyróżnił Tomasz z Akwinu, a później Jan od św. Tomasza, wiążąc ją z zagadnieniem prawdy. Wg Tomasza oraz nawiązujących doń scholastyków, poznanie - dzięki intencjonalności aktów poznawczych, które kierują się ku przedmiotowi w taki sposób, iż łączą się w umyśle poznającego z tym przedmiotem - może być prawdziwe lub fałszywe. Intelekt jednoczy się bowiem poznawczo z rzeczą w sposób z nią zgodny (poznanie prawdziwe) lub niezgodny (poznanie fałszywe). Zgodność ta dotyczy przede wszystkim istnienia i jest możliwa dzięki temu, że w akcie poznawczym zachodzi tożsamość intencjonalna rzeczy istniejącej w umyśle i rzeczy istniejącej realnie - byt i myśl są tym samym w akcie poznania (co stanowi gwarancję realizmu poznawczego). więcej

Intencjonalność - aktywny stosunek umysłu do jakiegokolwiek przedmiotu[1]. Jedno z podstawowych pojęć filozofii XX wieku, szeroko omawiane w fenomenologii Edmunda Husserla, ale również na gruncie filozofii analitycznej przez Elizabeth Anscombe czy Johna R. Searle'a.

W myśli Husserla intencjonalność odnosi się do świadomości i oznacza, iż zawsze jest ona świadomością czegoś. Świadomość jest jednocześnie ujmowaniem przedmiotu, myśleniem o nim oraz nadawaniem mu sensu, ponieważ przedmiot ujawnia się wyłącznie dzięki intencjonalnemu projektowi skierowanej ku niemu świadomości. Kategorię intencjonalności Husserl przejął od Franza Brentano, który w rozprawie Psychologia z empirycznego punktu widzenia odnowił pojęcie jeszcze scholastycznej proweniencji i uczynił je wyróżnikiem stanów mentalnych. Dla Brentany każde zdarzenie umysłowe charakteryzowało się intencjonalnością i zarazem jedynie umysłowi ludzkiemu intencjonalność była właściwa.

W psychologii intencjonalność cechuje akt, stan lub zachowanie zamierzone świadomie.

W filozofii zagadnienie intencjonalności prowadzi do takich kwestii jak znaczenie, referencja, intensjonalność, istnienie obiektów intencjonalnych (intencjonalne nieistnienie) oraz negatywne sądy egzystencjalne.