Konsumpcja – w mikroekonomii to zużywanie posiadanych dóbr w celu bezpośredniego zaspokojenia ludzkich potrzeb. Wynika ona z użyteczności konsumowanego produktu lub usługi, która może mieć też dla konsumenta charakter subiektywny.

Pojęcie

W makroekonomii konsumpcja to wydatki gospodarstw domowych na zakup dóbr. W tym znaczeniu wyróżniamy konsumpcję autonomiczną i dodatkową. Konsumpcja autonomiczna jest niezależna od dochodów, stanowi ona - oczywiście według subiektywnej oceny danego konsumenta - niezbędne minimum, zapewniające egzystencję. Konsumpcja dodatkowa jest natomiast uwarunkowana wysokością dochodów, oznacza wydatki na dobra, które nie są niezbędne do życia.

Alternatywą dla konsumpcji dodatkowej jest oszczędzanie, czyli przeznaczanie pieniędzy na konsumpcję w przyszłości.

Na polu marketingu konsumpcja jest definiowana inaczej niż w teorii ekonomii.

Powstrzymywanie się konsumenta (gospodarstwa domowego) od bieżącej konsumpcji, celem zwiększenia jej w przyszłości, w literaturze jest rozumiane jako oszczędzanie[1].

Wraz z rozwojem nauk ekonomicznych powstał szereg teorii, których dążyły do wskazania kluczowych czynników decydujące o wielkości konsumpcji. Najważniejsze z nich wymieniały następujące determinanty konsumpcji:

• dochód bieżący (absolutny) - wg Johna Maynarda Keynesa konsumpcja zależy proporcjonalnie od dochodu. W najprostszych modelach funkcja konsumpcji jest funkcją liniową, której współczynnik kierunkowy równy jest krańcowej skłonności do konsumpcji, zaś wyraz wolny odpowiada konsumpcji autonomicznej;
• dochód permanentny - koncepcja sformułowana przez Miltona Friedmana, zgodnie z którą ludzie dążą do utrzymania względnie stałego poziomu konsumpcji i nieznacznie reagują na krótkookresowe zmiany dochodu. Podczas decyzji konsumpcyjnych kierują się natomiast dochodem permanentnym, tj. przewidywanym przeciętnym dochodem w trakcie trwania życia. Wahania dochodu przejściowego (tymczasowego) są niwelowane m.in. przez pożyczki lub wzrost oszczędności;
• dochód relatywny - wg Jamesa Duesenberry'ego konsumpcja jednostki zależy od wydatków konsumpcyjnych społeczności, do której należy;
• majątek - występuje dodatnia zależność między zasobami majątku i konsumpcją.

"Zauważmy jednak, że konsumpcja jako zasada stylu życia wyłącza z kultury (lub przynajmniej ukrywa przed konsumentem) co najmniej pierwsze stadium procesu aksjosemiotycznego, czyli to, w którym dochodzi do powstania rzeczy; to, którym pisał między innymi Karol Marks. Stadium produkcji, dzieki włożonej pracy, już wyposaża rzecz w wartość i znaczenie. (...) W kulturze kapitalistycznej (respective - masowej) produkt odrywa się od bezpośredniego producenta, a perspektywa konsumpcji ukrywa obecnie, jak się wydaje, jeszcze więcej albo inaczej, niż sądzili twórcy teorii alienacji.

Sam w sobie proces kontaktowania się człowieka współczesnego z  przedmiotami  materialnymi można podzielić  na następujące, często trudne do analitycznego rozdzielenia, etapy:

-pragnienie rzeczy,

- ich nabywanie,

- ale także (co prawda rzadkie dzisiaj) samodzielne ich wytwarzanie lub przetwarzanie,

- posiadanie,

- spożywanie/używanie,

- przywiązywanie się,

- modyfikowanie ich (na przyklad naprawianie),

- pozbywanie się ich

- i niszczenie. Zauważmy od razu, iż zasada  stylu [konsumpcji - BF] jest w tym wypadku dynamiczna, a nie statyczna: wartości i znaczenia pojawiające się w każdym z wymienionych etapów niekoniecznie zachowują trwałość i stałe miejsce w układzie." (zmiana red. zapisu hasła - BF)

 "<Spiskujący> przeciwko nam producenci i marketingowcy (ludzie szaleni - to nie ulega wątpliwości) chcieliby, byśmy tylko pragnęli i nabywali - bez użytkowania (usługi naprawcze wypierane są dzisiaj przez usługi społeczne). Ekologiczny stosunek do kwestii niszczenia i pozbywania się przedmiotów jest niezwykle cennym wkladem do socjalizacji w zakresie konsumpcji. Bo przypomina, że konsumpcja jest procesem wieloetapowym. Kulturowa <śmierć rzeczy> w jednym obiegu może dawać im (...) <nowe życie> w innym."