ANOMIA

Wpisy terminu w różnych słownikach wraz z komentarzami.

Słownik Terminów Encyklopedycznych - zawartość - opis hasła ANOMIA

"[anomie, anomy] brak, załamanie, pomieszanie lub konflikt -> norm społecznych. Termin <anomia> pojawia się w różnych klasycznych tekstach greckich, w których wiąże się z przymiotnikiem anomos, oznaczającym <bez prawa>.(...) W twórczości Durkheima pojęcie to występuje głównie w dziele O podziale pracy społecznej oraz w Le suicide (Samobójstwo - BF). W pierwszej pracy anomia pojawia się jako skutek przejścia społeczeństwa od stanu solidarności mechanicznej do organicznej. (...) Gdy jednak zmiany ekonomiczne są zbyt szybkie, by rozwój regulacji w sferze moralności mógł dotrzymać kroku rosnącemu zróżnicowaniu i specjalizacji, wówczas pojawia się anormalny lub anomiczny, patologiczny podział pracy. Argumentacja ta została rozwinięta w rozważaniach na temat -> samobójstwa, w których anomia jest jedną z (jego - BF) czterech przyczyn (...) Samobójstwo anomiczne występuje coraz częściej w społeczeństwach o solidarności organicznej, zwłaszcza w okresach kryzysu lub gwałtownego wzrostu ekonomicznego, kiedy to zostaje osłabiona regulacja ekonomiczna, a czasem i normatywna. W takich okresach porządek społeczny nie narzuca ludziom ścisłych rygorów, więc ich pragnienia stają się chaotyczne i nieograniczone. W tej sytuacji anomia staje się (...) psychologicznym stanem zaburzenia poczucia porządku i sensu, przestaje zaś być strukturalną własnością społeczeństwa i porządku społecznego, jak ją początkowo pojmował Durkheim.(...) Prace R.K.Mertona zmieniają nieco zakres pojęcia anomii. Merton pisał o -> dewiacji i chcial pokazać, jak struktura społeczna i wartości kulturowe zmuszaja do konformizmu, a jednocześnie rodzą podziały i sprzeczności, których nieuniknioną konsekwencją jest dewiacja."


Źródło definicji (papierowe): Gordon Marshall (red.), Oxford. Słownik Socjologii i Nauk Społecznych, Warszawa: PWN, 2004, s.17.
Hasło wprowadził(a): Barbara Fatyga

Słownik Inspiracji - zawartość - opis hasła ANOMIA

„Każdy człowiek i każda wspólnota miała jakiś nomos, istotny dla tożsamości zespół zwyczajów i konwencji. (…) W określonych warunkach anomia może wszakże mieć działanie wzmacniające raczej niż traumatyczne. W jakimś stopniu wszelki akt twórczy ma w sobie dozę anomii, gdyż twórczość z samej istoty  polega na tym, że twórca, w niekoniecznie świadomym dążeniu ku czemuś nowemu, radykalnie zrywa z taką czy inną ortodoksją, z takim czy innym systemem konwencji, żeby osiągnąć intensywniejsze poczucie «bycia sobą», niż gdyby działał ściśle w granicach nomosu. Twórczość, podobnie jak wolność – a przeciwnie niż rozpasanie i anarchia – istnieje w szczelinach kultury (…)”. 

Źródło definicji (papierowe): Robert Nisbet, Przesądy. Słownik filozoficzny, tłum. Michał Szczubiałka, Warszawa: Fundacja Aletheia, 1998, ss.27-31.
Hasło wprowadził(a): Anastazja Dwulit