Jednostka osadnicza o przewadze zwartej zabudowy i funkcjach nierolniczych, posiadająca prawa miejskie bądź status miasta nadany w trybie określonym odrębnymi przepisami.

Stan na: 22.11.2013 r.

Miasto jako forma osadnicza, miejsce życia i pracy, liczy sobie około 5500 lat i jest jednym z najbardziej fundamentalnych ogniw w ewolucji społecznych warunków życia człowieka. (...) Do najbardziej znanych konstrukcji pojęciowych należy Maxa Webera (1922) propozycja określenia <typu idealnego> miasta jako zrzeszenia ludzi rządzącego się stosownymi regułami formalnymi (np. prawo, rynek) i nieformalnymi (stosunki sąsiedzkie, kontrola społeczna). (...) Inna koncepcja definicyjna, która zyskała sobie wielu zwolenników, to propozycja Lewisa Wirtha (1938) określająca miasto głównie przez swoistość stylu życia jego mieszkańców. (...) Konkludując, można pokusić  się  o takie syntezujące ujęcie różnych definicji miasta: miasto stanowi rodzaj zbiorowości społecznej skupiającej znaczną liczbę ludzi na określonym terenie, wyróżniającej się heterogeniczną strukturą i zróżnicowanymi stylami życia swoich członków. Substrat materialny zorganizowanego życia w mieście tworzy zabudowa architektoniczna i urbanistyczna oraz rozbudowana infrastruktura usług. (...)

Miasto (od prasłow. „местьце", „mě́sto"–„miejsce”) – historycznie ukształtowana jednostka osadnicza charakteryzująca się dużą intensywnością zabudowy, małą ilością terenów rolniczych, ludnością pracującą poza rolnictwem (w przemyśle lub w usługach) prowadzącą specyficzny miejski styl życia. W różnych państwach kryteria miejskości są różne, najczęściej są to kryteria ludnościowe bądź prawno-administracyjne (prawa miejskie). więcej

Ustawa z dnia 29 sierpnia 2003 r. o urzędowych nazwach miejscowości i obiektów fizjograficznych (Dz.U. 2003 nr 166 poz. 1612) definiuje miasto jako jednostkę osadniczą o przewadze zwartej zabudowy i funkcjach nierolniczych posiadającą prawa miejskie bądź status miasta nadany w trybie określonym odrębnymi przepisami. W obrębie miast występują osiedla rozumiane jako zespół mieszkaniowy stanowiący integralną ich część.

Status miasta (dawniej prawa miejskie) nadawany jest gminie lub miejscowości przez rozporządzenie Rady Ministrów. Nadanie gminie lub miejscowości statusu miasta, ustalenie jego granic i ich zmiana dokonywane są w sposób uwzględniający infrastrukturę społeczną i techniczną oraz układ urbanistyczny i charakter zabudowy. Wydanie wyżej wymienionego rozporządzenia poprzedzane jest opinią miejscowej rady gminy, która z kolei uprzednio dokonuje konsultacji z mieszkańcami. Rozporządzenie może być wydane również na wniosek zainteresowanej rady gminy.

W miastach powyżej 100.000 mieszkańców organem wykonawczym gminy miejskiej jest prezydent miasta. W mniejszych miastach organem wykonawczym jest burmistrz.

Jeżeli siedziba rady gminy znajduje się w mieście położonym na terytorium tej gminy, rada nosi nazwę rady miejskiej.

Miasto na prawach powiatu jest gminą wykonującą zadania powiatu na zasadach określonych w tej ustawie. Prawa powiatu przysługują miastom, które w dniu 31 grudnia 1998 r. liczyły więcej niż 100 000 mieszkańców, a także miastom, które z tym dniem przestały być siedzibami wojewodów, chyba że na wniosek właściwej rady miejskiej odstąpiono od nadania miastu praw powiatu, oraz tym, którym nadano status miasta na prawach powiatu, przy dokonywaniu pierwszego podziału administracyjnego kraju na powiaty. (podkreśl. - KS)

Stan na 11.12.2013 r.

 Wg Georga Simmla (1922): " (...) Wielkie miasto tedy już w aspekcie zmysłowych przesłanek życia psychicznego, w aspekcie quantum świadomości, jakiego od nas - istot uwrażliwionych na różnice - żąda, stanowi jaskrawy kontrast małego miasteczka i wsi, gdzie życie zmysłowo-duchowe zachowuje powolny, zwyczajny, równomierny rytm. (...) Każdy mieszkaniec wielkiego miasta - niezależnie od swych właściwości indywidualnych -  musi wyrobić sobie pewien organ ochronny przed wyobcowaniem, jakim grozi mu zmienność i niejednorodność środowiska zewnętrznego. (...) Żadne, być może, zjawisko psychiczne nie jest tak bezwarunkowo znamienne dla wielkiego miasta jak zblazowanie. (...)  Duchową postawę mieszkańców wielkiego miasta można określić formalnie jako rezerwę. (...) Ta rezerwa z odcieniem ukrytej niechęci wydaje się jednak z kolei formą lub postacią ogólniejszego zjawiska psychicznego charakterystycznego dla wielkiego miasta."

Wg Ulfa Hannerza (2006): "Miasto jest dla nas (jak inne społeczności ludzkie) zbiorem jednostek, które istnieją jako istoty społeczne przede wszystkim poprzez odgrywane role, nawiązując za ich pomocą relacje między sobą. Życie człowieka w mieście podlega kształtowaniu poprzez łączenie pewnej liczby ról w repertuar i pewnym dopasowywaniu ich do siebie. Struktura społeczna miasta składa się z relacji, za pomocą których ludzie powiązani są poprzez różne składniki ich repertuaru ról."  

Wg Sandrine Berroir i Nadine Cattan (2006): "Miasto przybiera postać sieci utworzonej przez ścisłe relacje między odległymi miejscami. Pustka jest stale odtwarzana w tym  <<mieście archipelagu>>, gdzie w pełni widoczne są efekty linii i tuneli. To miasto <<materializuje się przez ruch>> (Beauciere) i określane jest jako niewidoczne, wyrażające ideę, że wraz z ruchliwością wyłania się nowa przestrzeń miejska. <<Przepływ określa przestrzeń i jest samą przestrzenią>> (Chalas). Miasto sieć zastępuje miasto terytorium, miasto interaktywne zastępuje aktywne (Virilio). Węzły są tak samo ważne jak strefy, połączenia bardziej niż granice, czas tak samo lub bardziej niż przestrzeń. Koncepcje te dotyczą zatem także przekształceń istoty miejskich relacji: zamiast dominacji relacji wertykalnych między centrum a peryferiami przeważają niehierarchiczne relacje sieciowe."

Karl Kraus: " Od miasta, w którym mam mieszkać wymagam asfaltu, kanalizacji, klucza do bramy i ciepłej wody. Dowcipny i kulturalny jestem sam. "

Bogdan Paczkowski: „…miasto powstaje w miejscach, w których spotykają się różne potencjały, różne intencje, różne zamiary i te różnice wyznaczają właśnie pole miasta. Jednolitość nie tworzy żadnego napięcia, nie tworzy żadnej wyrazistej formy współżycia i właściwie miasto w takich warunkach nie może nawet powstać. (…) Arystoteles (…) mówi, że z ludzi jednakowych nie można utworzyć miasta  i że na jedność składać się muszą elementy różne…”.