UCZESTNICTWO W KULTURZE

Wpisy terminu w różnych słownikach wraz z komentarzami.

Słownik Teorii i Metodologii Badań Kultury - zawartość - opis hasła UCZESTNICTWO W KULTURZE

Wg Andrzeja Tyszki (1971): "Uczestnictwo kulturalne jest treściowo, aksjologicznie i informacyjnie bogatsze i daleko wykracza poza te formy, które organizują radio, gazeta, książka, film czy spektakl teatralny, program telewizyjny czy wycieczka do muzeum. Przyswojeniu i przetworzeniu podlega także zasób tych treści kulturowych, których nie uwzględniają teorie kultury masowej. (...) Jestem więc za włączeniem do analizy kultury współczesnej także jej nie-masowych i nieinstytucjonalnych zjawisk i w badaniach nad zróżnicowaniem kulturalnym pragnę uwzględnić różnorodne formy uczestnictwa związane z tymi zjawiskami. (...) Swój bezpośredni cel poznawczy pojmuję jako empiryczne dociekanie przebiegu i okoliczności indywidualnego uczestnictwa kulturalnego. Zróżnicowanie bowiem rozumiem jako istnienie odmiennych rodzajów wyposażenia kulturalnego ludzi - zależnego m.in. od ich usytuowania społecznego. Jakościowe podobieństwa i różnice zakresu uczestnictwa kulturalnego zamierzam porządkować typologicznie, aby w rezultacie określać i opisywać nie tylko pojedyncze, konkretne osoby, ale charakteryzować jakościowo także szersze zbiorowości. (...)  uczestnictwo należy pojmować jako całościowo traktowany splot percepcji i eksperesji."

Źródło definicji (papierowe): Andrzej Tyszka, Uczestnictwo w kulturze. O różnorodności stylów życia, Warszawa:PWN, 1971, ss.49, 50-51, 54.
Hasło wprowadził(a): Barbara Fatyga

Słownik TEORII ŻYWEJ KULTURY - zawartość - opis hasła UCZESTNICTWO W KULTURZE

Uczestnictwo w kulturze  w szerokim rozumieniu to proces włączania i wyłączania się jednostek i grup, przedmiotów, ideii, zachowań  oraz ich konfiguracji w konkretne sytuacje (codzienne i odświętne) uregulowane kulturowo.  Uczestnictwo jest możliwe dzięki ludzkim zachowaniom - zawsze więc ma ex definitione charakter aktywny.

Uczestnictwo w kulturze w wąskim znaczeniu to proces tożsamy z odbiorem (recepcją), uczeniem się, wykorzystywaniem i konsumowaniem dóbr kultury wytworzonych przez innych. Obecnie odchodzimy od tak jednostronnego i ograniczonego ujęcia uczestnictwa, najczęściej wiązanego z  sytuacją komunikacyjną, w której jeden nadawca nadaje do wielu odbiorców, a ci rzekomo "biernie" reagują na treści kulturowe.

Uczestnictwo w kulturze z punktu widzenia zachowań to tworzenie  i odtwarzanie kultury, rozpowszechnianie i przyswajanie treści kulturowych, ich modyfikowanie i przetwarzanie,  podtrzymywanie i wyłączanie z dostępnych zasobów.

Uczestnictwo w kulturze można ująć nie tylko - instrumentalnie - z perspektywy procesów uspołecznienia (jak proponuje Marek Krajewski) lecz także jako złożony, dynamiczny zestaw praktyk kulturalnych - czyli autotelicznie -  (jak proponuje Barbara Fatyga).

Źródło definicji (papierowe): Barbara Fatyga, definicja autorska dla OŻK-SB, 2013.
Hasło wprowadził(a): Barbara Fatyga