Wg Wacława Mejbauma (1984):  "Przez scjentyzm będziemy tutaj rozumieć określony nurt filozoficzny, znajdujący całkowity lub częściowy wyraz w różnych skądinąd doktrynach, zaliczanych tradycyjnie do twórczości filozoficznej; jednakże nie tylko tam. Scjentystyczny sposób rozumienia świata dochodzi również do głosu w wypowiedziach specjalistów z zakresu nauk przyrodniczych, w literaturze pięknej, a wreszcie - jakkolwiek może się to zdać osobliwe - w teologii i mistyce czasów nowożytnych.

Podstawowa idea scjentyzmu daje się wyrazić następująco. Świat rozumiany jest jako nieskończony zbiór przedmiotów lub zdarzeń, uporządkowany czasowo i przestrzennie. Z zewnętrznego punktu widzenia -który chcąc nie chcąc uznaje się tu za dopuszczalny - świat stanowi czterowymiarową rzeźbę, przy czym wszystkie elementy tej konstrukcji zajmują z góry wyznaczone i nie podlegające zmianom miejsca. W tym sensie świat jako całość - łącznie z przyszłością, która ludziom nie jest jeszcze znana - jest tworem gotowym, wszelkie zmiany, jakie wydają się zachodzić w świecie, trzeba uważać za pozorne, za rezultat specyficznie ludzkiej deformacji poznawczej. (...) Wczesny scjentyzm (...) gwarantuje stabilność świata, utrwalonego w formie, której żaden kaprys - ludzki ani diabelski - zagrozić nie zdoła. W praktyce potrzebna jest jednak jeszcze znajomość praw, których przestrzeganie zapewni  w stabilnym świecie BEZPIECZEŃSTWO. Potrzebna jest zatem nauka." (kapitaliki - WM)