W sensie potocznym mową nienawiści jest każda wypowiedź lżąca wyszydzająca i poniżająca jednostki bądź grupy. Organizacje zajmujące się przeciwdziałaniem ksenofobii (komitety helsińskie, Amnesty International, Centrum Wiesenthala, European Commision against Racism and Intolerance, Index on Censorship, Anti-Defamation League, a w Polsce między innymi Nigdy Więcej, stowarzyszenia Wirydarz i Otwarta Rzeczpospolita) zawężają to pojęcie do agresji werbalnej wobec "obcych" rasowo, etnicznie czy religijnie. (...) Po pierwsze, mowa nienawiści adresowana jest do zbiorowości, a nie jednostek. Nawet jeśli uderza na pozór w konkretnego człowieka, czyni to, redukując go do roli typowego przedstawiciela grupy, której rzekome cechy i motywy zostają mu przypisane bez dyskusji; odziera go z indywidualności, pozbawia biografii innej niż zbiorowa, odbiera prawo do bycia sobą. Kryterium to eliminuje ataki czysto personalne. (...) Po drugie, mowa nienawiści skierowana jest przeciwko zbiorowościom szczególnego rodzaju - takim, których się w zasadzie nie wybiera. Są to przede wszystkim grupy naturalne, w których udział determinowany jest biologicznie (kolor skóry, płeć, preferencja seksualna, przynależność etniczna i kalectwo) albo społecznie (język, obywatelstwo, religia, miejsce zamieszkania, które często trudno zmienić, czy zawód, w wielu przypadkach "dziedziczony" rodzinnie). (...) Mowa nienawiści funkcjonuje w świecie wyobrażonym i sama wyznacza swoje cele.