Proces kształtowania się w obrębie odizolowanych terytoriów podobnych elementów kulturowych lub ich kompleksów, czyli tzw. analogii kulturowych; nie jest on rezultatem konwergencji kulturowej ani efektem dyfuzji kulturowej. Zjawisko powstawania takich podobnych elementów bywa najczęściej tłumaczone:

• przez odwoływanie się do idei jedności psychiki ludzkiej lub odległego wspólnego dziedzictwa kulturowego;
• przez oddziaływanie tych samych determinant i wewnętrznych praw rozwoju kultury.