Transawangarda - termin oznaczający sztukę pozaawangardową lub „z drugiej strony awangardy”; wylansowany w  1980 roku przez włoskiego krytyka i historyka sztuki Achille Bonito Olivę; dotyczy kierunku w sztuce europejskiej i amerykańskiej, którego cechą było stosowanie cytatów z dawnego malarstwa, zaszyfrowanych, symbolicznych odniesień do mitologii, historii kultury, sztuki, świata polityki. W latach 1980-82 termin transawangarda odnosił się wyłącznie do sztuki włoskich malarzy z ugrupowania zwanego Arte Cifra (m.in.: Mimmo Paladino, Sandro Chia, Enzo Cucchi), wykorzystujących w swojej twórczości charakterystyczne cechy malarstwa metafizycznego Giorgio de Chirico, surrealizmu i sztuki wczesnochrześcijańskiej. Około 1983 roku zrodził się termin transawangarda narodowa, odnoszący się do nowego malarstwa i rzeźby całej Europy, nurtów takich, jak: Neue Wilde, Figuration Libre czy New Wave w Stanach Zjednoczonych, które były reakcją na surową estetykę stylu minimal art, a zwłaszcza konceptualizmu. W 2 połowie lat 80. większość artystów z kręgu transawangardy została przez krytyków uznana za pozostających pod wpływem postmodernizmu.