Holizm (gr. hólos = cały, całkowity)
1. Nawiązująca do koncepcji → emergentyzmu i Bergsonowskiego → dynamizmu finalistyczna teoria rozwoju, traktująca wszechświat jako całość, na którą składają się rozwijające się dynamicznie części; wynikiem tej ewolucji są nowe części i nowe jakości (…).
2. Holizm m e t o d o l o g i c z n y (methodological holism) – kierunek postulujący rozpatrywanie zjawisk jako części jakiejś całości. Holistyczne podejście neguje w szczególności atomizowanie tych fragmentów rzeczywistości, które się odnoszą do organizmów żywych, a więc do zjawisk psychicznych i społecznych, do różnych form organizacji, ponieważ według holizmu zachowanie się składników czy ich natura tłumaczy się dopiero swoistością całości, którą tworzą, a która przekracza to, co ogranicza się do nich samych. Odmianami holizmu są m. in. → organicyzm, → psychologia postaci.
(drobne zmiany red. - AD)