1) Wg Leksykonu PWN: "określenie cech współcześnie zachodzących zjawisk społecznych na podstawie przeprowadzonych  badań empirycznych i ich analizy; stanowi m.in. materiał dla prognoz społecznych."

 2) Wg Encyklopedii Socjologii: " <Diagnoza> etymologicznie pochodzi z języka greckiego (...), gdzie oznacza <rozpoznanie>, <rozstrzygnięcie>; (...) Rezultat diagnozy przedstawiany jest często jako raport lub ekspertyza. Diagnoza społeczna (której spotykanymi syninimami są analiza i ekspertyza  społeczna) jest rozpoznaniem zdarzeń lub sytuacji społecznych ze względu na ich dotkliwość i potrzebę zmian.(...) Metodologiczne zagadnienia dobrej diagnozy obejmują wzajemne powiązania i następstwo faz postępowania celowego, a wśród nich zależność diagnozy od poprzedzającego ją procesu identyfikacji problemu społecznego i wyników analizy aksjologicznej, która warunkuje ocenę sytuacji problemowej. (...) Wśród rodzajów diagnoz społecznych wyróżnia się diagnozę historyczno-genetyczną, która opisuje czynniki i mechanizmy powodujące powstanie problemu społecznego. (...) Wówczas gdy nie ma odpowiedniej wiedzy umożliwiającej zakwalifikowanie obserwowanych zjawisk i procesów do właściwej kategorii <problemu społecznego>, diagnoza społeczna nabiera charakteru diagnozy poznawczej, zmierzającej do uzyskania nowej wiedzy teoretycznej, opisania obserwowanych relacji i funkcji na tle szerszych lub równoległych zbiorowości lub procesów.(...) Sens tradycyjnie rozumianej diagnozy społecznej, jej miejsce w toku postępowania celowego, ulega zmianie w przypadku diagnozy kreatywnej. Jej warunkiem jest dysponowanie pewną wizją stanu pożądanego. Zadanie diagnozy polega wówczas na ustaleniu zalążków czynników i procesów kształtujących zjawiska pożądane ze względu na cele i wartości planowanej zmiany."

Wg Barbary Fatygi (za Jerzym Kubinem): "Diagnoza to rozpoznawanie jakiegoś stanu rzeczy (od greckiego diagnostikos – umiejący rozpoznawać) w polu znaczeniowym termin ten ma jeszcze: wyróżnianie,  odróżnianie i decyzję. Wg Jerzego Kubina podstawowe modele diagnoz to:

a) model klasyczny, w którym wykonawca akceptuje założenia poznawcze, system wartości i oczekiwania zleceniodawcy (ekspert jest sługą sponsora);

b) model kliniczny, w którym wykonawca samodzielnie definiuje problemy zamawiającego, ujawniając także jego założenia i źródła napięć w rzeczywistości społecznej (ekspert jest nauczycielem i lekarzem sponsora);

c) model interwencyjny, w którym wykonawca z własnej inicjatywy podejmuje się zdiagnozowania problemu (ekspert jest niezależnym partnerem sponsora lub działa samodzielnie).”

d) model diagnozy podejmowanej dla zmiany sytuacji społecznej (i kulturowej – BF). Warunkiem jest sformułowanie wizji stanu pożądanego społecznie. Badacze zaś powinni wskazać fakty i procesy, które mogą odpowiadać wartościom i celom planowanej zmiany. Zarówno dokumentowanie zmiany, jak i formułowanie wizji docelowej uwzględniającej fakt, iż zmiana stała się jedną z nielicznych cech stałych rzeczywistości sprawia, że taki model diagnozy nie może odwoływać się do statycznej idei fotografii stanu badanej rzeczywistości lecz musi uwzględniać dynamikę sytuacji (oprócz zmiany w czasie, np.: różnice między poszczególnymi jednostkami podziału administracyjnego czy też grupami społecznymi). Jest to szczególnie istotne dla rekomendacji praktycznych: nie można np. stwierdzać, iż wystarczy jednorazowa interwencja by <już było dobrze> lecz nieustannie trzeba pamiętać o procesualnym charakterze rzeczywistości kulturalnej.

Do rozróżnień Kubina, oprócz wprowadzonego wyżej pojęcia  diagnozy dynamicznej, warto dodać jeszcze jeden typ empirycznie występujących diagnoz: diagnozę rytualną (lub pozorną), która ani nie określa wyraźnie funkcji diagnosty, ani metody przygotowania diagnozy, która w tym wypadku jest dość dowolnym tekstem, opartym na przypadkowym zbiorze nieuporządkowanych danych oraz niepowiązanych z nimi wnioskach i rekomendacjach. Ten typ pojawia się najczęściej jako splot: przymusu dokonania diagnozy (np. we wniosku grantowym), braku empatycznego i poznawczego nastawienia do świata u diagnosty oraz braku kompetencji.