Proteza (z greckiego pro- "przed" + thesis - "postawienie") - proces fonetyczny polegający na pojawieniu się etymologicznie nieuzasadnionej głoski lub grupy głosek na początku wyrazu, która w żaden sposób nie wpływa na zmianę jego znaczenia. Użycie słów zawierających protezę wynika z naturalnych, fonetycznych modyfikacji języka i jest najbardziej typowe w języku potocznym oraz gwarach lokalnych, których użytkownicy często nie zdają sobie sprawy z nieprawidłowej wymowy. Na przykład w gwarach polskich: harak, hameryka (preaspiracja), Jagata, janioł (prejotacja), łowies (prelabializacja)
W niektórych językach zjawisko protezy wykorzystywane jest w procesie adaptacji wyrazów obcego pochodzenia, np.: hiszp. "estres“ - z ang. "stress"; hiszp. "escuela“ - z wł. "scola“.
Stan na 24.11.2013 r.