FAKT

Wg Thomasa S.Kuhna (2000): "Wszystkim nam wpojono jedną z licznych wersji tradycyjnych przekonań, które pokrótce i schematycznie tu przypomnę. Punktem wyjścia nauki są fakty dane przez obserwacje. Fakty te są obiektywne w tym sensie, że są intersubiektywne: są one, jak powiadano, dostępne i niewątpliwe dla każdego normalnie wyposażonego człowieka. Nim staną się danymi nauki trzeba je oczywiście wykryć, co często wymaga wynalezienia przemyślnych przyrządów. (...) Fakty, zgodnie z omawianym poglądem, są pierwotne względem praw i teorii na nich opartych i stanowiących, z kolei, podstawę wyjaśniania zjawisk natury.(...) Po pierwsze, rzekomo twarde fakty okazywały się giętkie. Wyniki uzyskiwane przez różnych badaczy mających do czynienia pozornie z tymi samymi zjawiskami różniły się od siebie, zazwyczaj wszakże nieznacznie. Mimo to różnice te wystarczały, by podważyć istotne punkty interpretacji. Ponadto tak zwane  fakty nigdy nie okazywały się <gołymi> faktami niezależnymi od istniejących przekonań i teorii. Wywoływanie ich wymagało przyrządów funkcjonujących na gruncie jakiejś teorii, nierzadko tej właśnie, która miała być doświadczalnie sprawdzona. Nawet wówczas, gdy przyrządy te można było tak na nowo zaplanować, by zredukować lub wyeliminować niezgodności, to proces ten zmuszał czasami do rewizji poglądów na to, co faktycznie było przedmiotem obserwacji."