WITRAŻ

Witraż - kompozycja wykonana z kawałków barwnego szkła złączonych ołowianymi ramkami w kwatery, stanowiąca wypełnienie otworu okiennego; również technika malarska zaliczana do malarstwa monumentalnego; witraż odznacza się wielkimi walorami dekoracyjnymi, spotęgowanymi grą przenikającego z zewnątrz światła. Najstarsze witraże pochodzą z okresu karolińskiego; rozkwit przypada na XIII wiek (typ witraży o kompozycji medalionowej i bogatym programie ikonograficznym), wraz z rozwojem architektury gotyckiej (zespoły witraży we Francji: Chartres, Bourges, katedra Notre Dame i Sainte Chapelle w Paryżu); w XIV wieku zaczęto stosować w witrażach efekty przestrzenne i modelunek postaci (katedra w Erfurcie, Kościół Mariacki w Krakowie); w XV wieku ważnymi ośrodkami wykonywania witraży były Strasburg i Norymberga; od XVI wieku, dzięki rozszerzeniu skali barw farb emaliowych, wykonywano na witrażach wielobarwne malowidła; w okresie nowożytnym technika witrażu zastała niemal całkowicie zarzucona; na przełomie XIX i XX wieku pojawił się witraż w sztuce secesji (w Polsce m.in. Stanisław Wyspiański, Józef Mehoffer), a w XX wieku - m.in. w twórczości Henri Matisse’a, Marca Chagalla.