KONDOMINIUM

Kondominium (z łac. con- = 'współ-', dominium = ‘panowanie’) – kolonia lub inne terytorium zarządzane wspólnie przez dwa lub więcej państw-metropolii. Współcześnie istnieją następujące kondominia którymi zarządzają wspólnie dwa państwa lub jednostki administracyjne:

  • wyspa Faisans na granicznej rzece Bidasoa – pod wspólnym zarządem Hiszpanii (miasto Irun – Kraj Basków) i Francji (Hendaye) Kondominium istnieje od 1659 roku (Pokój pirenejski),
  • rzeka Mozela i jej dopływy Sûre i Our – pod zarządem Luksemburga i Niemiec. Oba państwa zarządzają mostami, a także fragmentem wyspy w pobliżu Schengen. Kondominium istnieje od 1816 roku,
  • niewielkie obszary na Półwyspie Arabskim – rządzone wspólnie przez:
    • Oman i Zjednoczone Emiraty Arabskie (emirat Adżman),
    • dwa emiraty Zjednoczonych Emiratów Arabskich: Fudżajra i Szarika,
  • część rzeki Parana między Salto Grande de Sete Quedas a ujściem rzeki Iguaçu – wspólny zarząd Brazylii i Paragwaju,
  • dystrykt Brczko w Bośni i Hercegowinie – będący formalnie wspólnym obszarem Republiki Serbskiej i Federacji Bośni i Hercegowiny, pozostaje od 1995 pod kontrolą międzynarodową,
  • Palestyna, obszary o statusie B – pozostające pod wspólną kontrolą Palestyńskich Władz Narodowych (administracja) i Izraela (władza wojskowa, bezpieczeństwo),
  • wyspa Hans w cieśninie Naresa – terytorium sporne miedzy Kanadą a Danią (Grenlandią) administrowane de facto przez oba te państwa,
  • część Jeziora Bodeńskiego (bez wysp) – Austria uznaje za kondominium Austrii, Niemiec i Szwajcarii; lecz te dwa ostatnie państwa nie podzielają tej opinii.

W praktyce kondominium pod względem celnym i gospodarczym stanowią również:

  • Campione d'Italia – eksklawa włoska pośród terytorium Szwajcarii. Choć stanowi terytorium Włoch, Campione jest w znacznym stopniu zintegrowane gospodarczo i administracyjnie ze Szwajcarią, używa się tam franka szwajcarskiego i korzysta ze specjalnych uzgodnień celnych pozwalających obywatelom Włoch przekraczać szwajcarskie terytorium,
  • Büsingen am Hochrhein – eksklawa niemiecka na terytorium Szwajcarii wchodząca w skład jej obszaru celnego. Mieszkańcy Büsingen mając niemieckie obywatelstwo, korzystają również z praw obywateli szwajcarskich np. prawa do pracy, działa tam też szwajcarska policja,
  • Baarle – miasto podzielone między Holandię (Baarle – Nassau) i Belgię (Baarle-Hertog), stanowiące skomplikowany układ enklaw i eksklaw, w którym równolegle funkcjonują prawa belgijskie i holenderskie,
  • Międzynarodowa Stacja Kosmiczna - stanowi unikalne kondominium – bo aż 16 państw. W projekcie tym biorą udział następujące państwa: Stany Zjednoczone, Rosja, Kanada, Belgia, Dania, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Norwegia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania, Włochy, Japonia, Brazylia.

Sytuacja o cechach kondominium istnieje również tam gdzie suwerenne podmioty prawa międzynarodowego (nie mające własnego terytorium państwowego) użytkują terytorium innego państwa:

  • Watykan – Stolica Apostolska, która stanowi suwerenny podmiot prawa międzynarodowego, dysponuje terytorium Państwa Watykańskiego, z którym pozostaje w unii personalnej i funkcjonalnej,
  • Rzym, Birgu – Suwerenny Zakon Maltański będący suwerennym podmiotem prawa międzynarodowego dysponuje terytorium Włoch i Malty gdzie znajdują się jego eksterytorialne posiadłości. W Rzymie są to: Pałac Maltański – siedziba władz Zakonu i Villa Malta na Awentynie. Na Malcie natomiast jest to Fort Św. Anioła w Birgu.

stan na 15.01.2014 r.

Autor(ka) wpisu: PAWEŁ IREK
Rodzaj słownika: Słownik Wikipedii
Źródło definicji(elektroniczne): hasło "Kondominium" w Wikipedii
Sprawdź pozostałe wpisy w innych słownikach:
Data aktualizacji: sobota, 18 Styczeń, 2014 - 16:32