Dekolonizacja – proces uzyskiwania niezależności państwowej przez terytoria będące koloniami, likwidacja kolonializmu. Może następować za porozumieniem stron – w sposób pokojowy lub na skutek powstania, rewolucji czy innego konfliktu zbrojnego. Termin rozpoczęcia się tego procesu nie jest dokładnie określony. Choć część naukowców uważa, że uzyskanie niepodległości przez Stany Zjednoczone i wyzwolenie państw Ameryki Południowej są przykładami dekolonizacji. Najczęściej jednak przyjmuje się, że proces ten dotyczy wydarzeń po zakończeniu II wojny światowej. Głównymi przesłankami dekolonizacji były:
- coraz większe koszty polityczne i ekonomiczne utrzymania i kontroli kolonii;
- zmniejszające się przyzwolenie dla utrzymywania represyjnego systemu w państwach kolonizujących oraz pozostałych państwach (głównie USA);
- dążenia narodów Afryki do samostanowienia (ruchy niepodległościowe i panafrykańskie);
- udział żołnierzy pochodzących z Afryki w II wojnie światowej (co doprowadziło do zmiany wizerunku "czarnego")