Personifikacja - (z łac. persona – osoba i facere – robić) lub uosobienie – figura retoryczna i środek stylistyczny, rodzaj ontologicznej metafory. Polega na przypisaniu zwierzęciu lub jakiemukolwiek nieożywionemu zjawisku (pojęciu abstrakcyjnemu lub przedmiotowi) właściwości ludzkich, umożliwiających mu używanie mowy, reagowanie i podejmowanie działań charakterystycznych dla istoty ludzkiej.(...)
W klasycznej retoryce jest wiele przykładów przemów (apostrof) upersonifikowanych pojęć, które miewają charakter prozopopei - np. przemowa ganiącej Katylinę Ojczyzny w pierwszej Katylinarce Cycerona. Jako taka personifikacja stanowi szczególną odmianę animizacji[3]. Ze względu na swój skonwencjonalizowany charakter personifikacje bardzo często wiążą się z alegoriami lub same stanowią alegorie. Poza retoryką i literaturą w języku potocznym częste są tzw. personifikacje utarte, np. "wstaje dzień", "zwariowany rok".(...)
Personifikacja występuje także w sztukach plastycznych, gdzie stanowi przedstawienie pojęć abstrakcyjnych jako postaci ludzkich, posługujących się odpowiednimi atrybutami (np. pór roku, sprawiedliwości, Eklezji i Synagogi itd.)[4].(...)
Granica między personifikacją a antropomorfizacją jest nieostra, oba te pojęcia bywają także uznawane za synonimy[5]. Podstawą rozróżnienia między personifikacją a antropomorfizacją jest wysoki stopień konwencjonalizacji tej pierwszej - personifikacje odznaczają się sztucznością i umownością, stanowią często silnie utrwalone w tradycji literackiej obrazy - antropomorfizacja jest mniej skonwencjonalizowana, a przy tym często nie likwiduje całkowicie naturalnej przynależności bytowej przedstawionych zjawisk, przypisując ludzkie cechy psychiczne lub fizyczne tylko niektórym ich aspektom, stanowi łagodną psychizację świata przyrody.(...)
Ani pojęcie personifikacji, ani pojęcie antropomorfizacji nie były znane starożytnej klasyfikacji figur retorycznych - w ograniczonym zakresie zastępowało je w niej pojęcie prozopopei. Rozróżnienie personifikacji i antropomorfizacji jest szczególnie trudne w tych utworach literackich, w których ich użycie jest szczególnie oryginalne i zindywidualizowane.(...)
Celem personifikacji jest ujmowanie treści w sposób alegoryczny i symboliczny. Przykłady w literaturze i w języku potocznym są niezwykle liczne; jednym z najwcześniejszych w literaturze polskiej jest średniowieczna „Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią“. więcej