Linie kolejowe oraz inne budowle, budynki i urządzenia wraz z zajętymi pod nie gruntami, usytuowane na obszarze kolejowym (gruncie oznaczonym działkami ewidencyjnymi), przeznaczone do zarządzania, obsługi przewozu osób i rzeczy, a także utrzymania niezbędnego w tym celu majątku zarządcy infrastruktury.
Zarządzanie infrastrukturą kolejową polega na:
1) budowie i utrzymaniu infrastruktury kolejowej;
2) prowadzeniu ruchu pociągów na liniach kolejowych;
3) utrzymywaniu infrastruktury kolejowej w stanie zapewniającym bezpieczne prowadzenie ruchu kolejowego;
4) udostępnianiu tras pociągów dla przejazdu pociągów na liniach kolejowych i świadczeniu usług z tym związanych;
5) zarządzaniu nieruchomościami wchodzącymi w skład infrastruktury kolejowej.
Odpowiedzialnym za te obowiązki ustawa czyni zarządcę infrastruktury.
Wysokość opłat za korzystanie przez przewoźników kolejowych z infrastruktury kolejowej określa zarządca infrastruktury. Opracowuje on również regulamin określający w szczególności: charakterystykę infrastruktury kolejowej przeznaczonej do udostępniania przewoźnikom kolejowym oraz informacje o warunkach dostępu do niej; sposób ustalania opłat za korzystanie z infrastruktury kolejowej; warunki korzystania z udostępnionej infrastruktury kolejowej oraz zakres usług związanych z udostępnianiem infrastruktury kolejowej i warunki ich zapewnienia.
Koszty utrzymania infrastruktury kolejowej, z wyjątkiem linii kolejowych o znaczeniu wyłącznie obronnym, pokrywane są przez zarządcę, z tym zastrzeżeniem, że mogą być one pokrywane przez jednostki samorządu terytorialnego oraz z innych źródeł.
Udostępnianie infrastruktury kolejowej polega na przydzielaniu przewoźnikowi kolejowemu trasy pociągu na liniach kolejowych oraz umożliwieniu mu korzystania z niezbędnej infrastruktury kolejowej. Umowa o udostępnienie infrastruktury kolejowej to umowa zawarta pomiędzy zarządcą infrastruktury a przewoźnikiem określająca trasy przejazdów, zasady korzystania z infrastruktury oraz standard jakości dostępu do infrastruktury.
Prezes Urzędu Transportu Kolejowego zatwierdza i koordynuje opłaty za korzystanie z przyznanych tras pociągów infrastruktury kolejowej pod względem zgodności z zasadami ustalania tych opłat.
Do zadań z zakresu zarządzania infrastrukturą kolejową o znaczeniu obronnym nie można stosować partnerstwa publiczno-prywatnego.
Od 01.04.2014 r. wprowadzony zostanie krajowy rejestr infrastruktury (RINF) – rejestr infrastruktury kolejowej, a także bocznic kolejowych eksploatowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. RINF ma być prowadzony przez zarządcę i obejmować zarządzaną przez niego infrastrukturę kolejową wchodzącą w skład systemu kolei.
Stan na 11.12.2013 r.