WOJEWÓDZTWO

Posiadająca osobowość prawną jednostka samorządu terytorialnego, powstała z mocy prawa regionalna wspólnota samorządowa mieszkańców określonego terytorium powołana ustawą z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. 1998 Nr 9 poz. 576). Samorząd województwa wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność, posiada osobowość prawną, a jego samodzielność podlega ochronie sądowej. Ustrój województwa określa statut województwa. Od 1990 r. województwo jest również jednostką zasadniczego podziału terytorialnego dla administracji rządowej. Samorząd województwa wykonuje zadania o charakterze wojewódzkim (niezastrzeżone na rzecz organów administracji rządowej) określone ustawami, w szczególności w zakresie:
1) edukacji publicznej, w tym szkolnictwa wyższego;
2) promocji i ochrony zdrowia;
3) kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami;
4) pomocy społecznej;
4a) wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej;
5) polityki prorodzinnej;
6) modernizacji terenów wiejskich;
7) zagospodarowania przestrzennego;
8) ochrony środowiska;
9) gospodarki wodnej, w tym ochrony przeciwpowodziowej, a w szczególności wyposażenia i utrzymania wojewódzkich magazynów przeciwpowodziowych;
10) transportu zbiorowego i dróg publicznych;
11) kultury fizycznej i turystyki;
12) ochrony praw konsumentów;
13) obronności;
14) bezpieczeństwa publicznego;
15) przeciwdziałania bezrobociu i aktywizacji lokalnego rynku pracy;
15a) działalności w zakresie telekomunikacji;
16) ochrony roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy.
Organami samorządu województwa są sejmik województwa i zarząd województwa. Działają one w sposób jawny. Jawność obejmuje w szczególności prawo obywateli do uzyskiwania informacji, wstępu na sesje sejmiku województwa i posiedzenia jego komisji, a także dostępu do dokumentów wynikających z wykonywania zadań publicznych, w tym protokołów posiedzeń organów województwa i komisji sejmiku województwa. Sejmik województwa to organ stanowiący i kontrolny województwa. W skład sejmiku województwa wchodzą radni wybrani w wyborach bezpośrednich. Zarząd województwa jest organem wykonawczym województwa. W skład zarządu województwa, liczącego 5 osób, wchodzi marszałek województwa jako jego przewodniczący, wicemarszałek lub 2 wicemarszałków i pozostali członkowie.
Samorząd województwa określa strategię rozwoju województwa, uwzględniającą w szczególności następujące cele:
1) pielęgnowanie polskości oraz rozwój i kształtowanie świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej mieszkańców, a także pielęgnowanie i rozwijanie tożsamości lokalnej;
2) pobudzanie aktywności gospodarczej;
3) podnoszenie poziomu konkurencyjności i innowacyjności gospodarki województwa;
4) zachowanie wartości środowiska kulturowego i przyrodniczego przy uwzględnieniu potrzeb przyszłych pokoleń;
5) kształtowanie i utrzymanie ładu przestrzennego

Samorząd województwa prowadzi politykę rozwoju województwa, na którą składa się:
1) tworzenie warunków rozwoju gospodarczego, w tym kreowanie rynku pracy;
2) utrzymanie i rozbudowa infrastruktury społecznej i technicznej o znaczeniu wojewódzkim;
3) pozyskiwanie i łączenie środków finansowych: publicznych i prywatnych, w celu realizacji zadań z zakresu użyteczności publicznej;
4) wspieranie i prowadzenie działań na rzecz podnoszenia poziomu wykształcenia obywateli;
5) racjonalne korzystanie z zasobów przyrody oraz kształtowanie środowiska naturalnego, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju;
6) wspieranie rozwoju nauki i współpracy między sferą nauki i gospodarki, popieranie postępu technologicznego oraz innowacji;
7) wspieranie rozwoju kultury oraz sprawowanie opieki nad dziedzictwem kulturowym i jego racjonalne wykorzystywanie;
8) promocja walorów i możliwości rozwojowych województwa;
9) wspieranie i prowadzenie działań na rzecz integracji społecznej i przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu.
Administracja samorządowa w województwie jest zespolona w jednym urzędzie i pod jednym zwierzchnikiem, nie stanowi organu wyższego stopnia w postępowaniu administracyjnym wobec powiatu i gminy, nie jest również organem nadzoru i kontroli dla powiatu i gminy.
Nadzór nad działalnością samorządu województwa sprawuje Prezes Rady Ministrów i wojewoda, a w zakresie spraw finansowych – regionalna izba obrachunkowa. Nadzór nad wykonywaniem zadań województwa jest sprawowany na podstawie kryterium zgodności z prawem.

Stan na 11.12.2013 r.