KOLAŻ (Collage)

Metoda twórcza polegająca na konstruowaniu utworu artystycznego (plastycznego, literackiego, filmowego, muzycznego) z różnorakich materiałów, o przeciwstawnych często funkcjach stylistycznych (płótno i kawałki plastiku, czarno-białe zdjęcia dokumentalne i rozbudowane konstrukcje kolorowych obrazów filmowych). Kompozycja artystyczna powstaje przez zestawienie (naklejenie na płótno, papier, dyktę) elementów różnorodnego pochodzenia (gazet, zdjęć, tapet, kawałków materiału, słomy, plastiku, drewna), które tworzą zupełnie nową całość; jej sens nie da się sprowadzić do sumy znaczeń użytych składników. (...)

Kolaż literacki polega na budowaniu tekstu (wypowiedzi, utworu) z różnego rodzaju cytatów i quasi-cytatów (przytoczeń, których autorstwo nie jest znane, cytatów struktur, polegających na odesłaniu czytelnika do wiedzy o pewnych właściwościach i znaczeniach cytowanego stylu), na umiejętnym i celowym ich wprowadzeniu w tekst autorski po to, aby wypowiedź wymagała znalezienia i odczytania sensów odniesień intertekstualnych, wyznaczanych przez relacje między dziełem zbudowanym w tej konwencji i utworami przywołanymi, włączonymi w jego obręb. Kolaż literacki wykorzystuje możliwość gry różnymi tekstami i konwencjami stylistycznymi - przytaczane (z powagą lub ironicznym dystansem) teksty bywają parodiowane, trawestowane. Powstająca w ten sposób wypowiedź burzy typowe reguły spójności tekstu artystycznego, sprawiając wrażenie dzieła eklektycznego (zbudowanego przy użyciu przeciwstawnych konwencji stylistycznych, wchodzących ze sobą w konflikt estetyczny). (...)

Kolaż filmowy przybiera wiele różnych postaci, stanowiących realizację ogólniejszej zasady kompozycyjnej. Polega na konstruowaniu narracji filmowej z gotowych, lecz przetworzonych elektronicznie obrazów rzeczywistości, dających wizję świata, dostępną tylko na ekranie (filmy Zbigniewa Rybczyńskiego, m.in. Tango). W filmie fabularnym technika kolażu polega zazwyczaj na budowaniu opowieści za pomocą różnych, często do siebie nie przystających stylistycznie technik narracyjnych lub cytowaniu dzieł innych twórców, np. analogiczne konstrukcje kadru lub przywoływanie tych samych motywów fabularnych, np. filmy Petera Greenawaya (FallKsięgi ProsperaDzieciątko z Macon) czy Davida Lyncha (Twin Peaks: Ogniu krocz za mnąDzikość serca). (pisownia oryginalna, dodane pełne imiona - A.O-Ł)

Autor(ka) wpisu: Aleksandra Orkan-Łęcka
Rodzaj słownika: Słownik Terminów Encyklopedycznych
Źródło definicji (papierowe): Ewa Szczęsna (red.), Słownik pojęć i tekstów kultury, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2002, s. 142.
Sprawdź pozostałe wpisy w innych słownikach:
Data aktualizacji: poniedziałek, 9 Grudzień, 2013 - 22:54