ZASADA KORESPONDENCJI

 Wg Ivy Kaliny: "Zasada ta głosi, że nowa teoria zastępująca dotychczasową w danej dziedzinie stanowi jej uogólnienie i zarazem modyfikację, pogłębienie.Na przykład szczególna teoria względności stanowi <korespondencyjne uogólnienie> (wyrażenie Bohra) mechaniki klasycznej, a z kolei ogólna teoria względności jest korespondencyjnym uogólnieniem szczególnej teorii względności. Jeśli zatem mechanika klasyczna opisywała dość dokładnie jedynie ruchy powolne (w stosunku do prędkości światła: v < c), to szczególna teoria względności opisuje wszelkie ruchy, odbywające się z dowolną prędkością, do prędkości światła c włącznie. Z kolei szczególna teoria względności nie uwzględniała zjawiska grawitacji, natomiast ogólna teoria względności opisuje także ruchy ciał w polu grawitacyjnym, co wymagało zastosowania geometrii nieeuklidesowej (geometrii Riemanna o krzywiźnie dodatniej). Rozwój nauki przebiega zatem tak, że nowa teoria (korespondująca) zachowuje elementy prawdziwe i jednocześnie odrzuca pewne elementy fałszywe zawarte w starej teorii (korespondowanej). W ten sposób koryguje tę ostatnią. Zasada korespondencji tak ujmowana zapewnia nauce powolny lecz stały postęp poznawczy, polegający na rozszerzaniu i pogłębianiu wiedzy naukowej. Stanowisko powyższe, głoszące, że rozwój nauki przebiega zgodnie z zasadą korespondencji, nazywane jest korespondencyjnym lub dialektycznym. Dialektycznym, gdyż nawiązuje do dialektyki Hegla (do jego słynnej zasady die Aufhebung), według której postęp w dowolnej dziedzinie – także w procesie poznania – odbywa się tak, że nowy stan (np. stan wiedzy) zachowuje pewne elementy wcześniejszego stanu z jednoczesnym podporządkowaniem ich nowym elementom."