IRONIA

Wg Marii Żmigrodzkiej (1991): "Grecki termin eironeia, oznaczający zwodzenie, udawanie, wykrętną drwinę, a nawet obłudę, wiąże się najczęściej ze słowem eiron. Określało ono sprytnego, czasem podstępnego kpiarza, a w tradycji komediowej — bohatera udającego słabość lub niewiedzę. Termin eironeia stosowano do podyktowanych strachem lub interesem sposobów słownego maskowania swoich poglądów, do właściwej Sokratesowi metody prowadzenia dyskusji filozoficznej, polegającej na przybieraniu wobec rozmówców maski nieuczonego prostaka, do retorycznych technik krasomówstwa, sprowadzających się najczęściej do wypowiadania nagany w formie pochwały, lub rzadziej — pochwały w formie nagany. Określanie jedną nazwą o zabarwieniu raczej pejoratywnym tak różnych zachowań językowych wypływało stąd, że dla ludzi greckiego antyku wszystkie one stanowiły odstępstwo od prawdy. Ironię retoryczną, definiowaną jak mówienie czegoś sprzecznego z tym, co się myśli, traktowano jako wykroczenie przeciwko prawdziwe, a więc jako <wadę> mowy, którą jednak sztuka mówcy przekształcała na mocy licencji estetycznej w zaletę."

Autor(ka) wpisu: Barbara Fatyga
Rodzaj słownika: Słownik Teorii i Metodologii Badań Kultury
Źródło definicji (papierowe): Maria Żmigrodzka, hasło: Ironia romantyczna, (w:) Józef Bachórz, Alina Kowalczykowa (red.), Słownik literatury polskiej XIX wieku, Ossolineum, 1991, s.378.
Sprawdź pozostałe wpisy w innych słownikach:
Data aktualizacji: środa, 28 Marzec, 2018 - 08:30