HOMOGENIZACJA (kultury)

 "Homogenizację można przede wszystkim  rozpatrywać w dwóch aspektach: obiektywnym i subiektywnym. Pierwszy typ analizy zajmuje się zawartością przekazów rozpowszechnanych przez techniczne środki umasowienia kultury bez względu na ich recepcję. Ograniczając się do tego tylko aspektu można wyróżnic trzy typy homogenizacji: homogenizację upraszczającą, homogenizację immanentną oraz homogenizację przez zestawienie czyli mechaniczną.

Pierwszy z tych typów polega na poddaniu elementów wyższego poziomu kultury wprowadzanych do kultury masowej pewnym przeróbkom traktowanym jako środek ich uprzystępnienia, a prowadzących do symplifikacji." (Autorka zwraca uwagę, iż w odniesieniu do estetyki  uproszczenie dokonywane w kulturze masowej traktowane jest najczęściej jako wulgaryzacja, zaś w nauce jako popularyzacja; ponadto  homogenizacja upraszczająca realizuje się jako trawestacja, plagiat lub fałszerstwo treści i formy - BF).

"Drugi typ homogenizacji (...) Nazwano go tutaj homogenizacją immanentną, rozumiejąc przez to włączenie do dzieła kultury wyższego poziomu elementów zdolnych przyciągnąć szeroką i popularną publiczność dokonane przez samego autora. (...) Homogenizacja immanentna może być jednak uznana za contradicto in adiecto, ponieważ dzieła wchodzące w zakres tej kategorii stanowią zasadniczo jednolite kompozycyjne elementy wyższego poziomu i nie mają w sobie nic z mechanicznego zestawienia treści i formy o odmiennym charakterze; ich zdolność apelowania do zainteresowań i gustów szerokiej skali odbiorców stanowi efekt talentu, umiejętności wyrażania bogactwa rzeczywistości i złożoności zjawisk. (...)

Najbardziej typową formę homogenizacji stanowi homogenizacja mechaniczna, która ze względu na swą powszechność odgrywa szczególnie ważną rolę w kulturze masowej. (...) Ilościowa skala zapotrzebowania oraz przekonanie, że wielka ilość i rozmaitość treści przyciąga najliczniejszych odbiorców, skłaniają organizatorów i producentów masowej kultury do jak najszerszego wykorzystywania wszelkich dostępnych dzieł i wytworów mających szansę trafienia do publiczności. Utworów takich poszukuje się także w dorobku wyższej kultury; pomiędzy wyższym poziomem a kulturą masową dokonuje się zatem stały, choć poddany określonym zabiegom selekcji, przepływ treści. (...)

Przyjmując instytucjonalne kryterium określania poziomów kultury, masową kulturę traktowaną en bloc można przeciwstawić kulturze specjalnych lub wąskich zainteresowań, a nie kulturze wyższej" ( podkreśl. - BF)

Autor(ka) wpisu: Barbara Fatyga
Rodzaj słownika: Słownik Antropologii i Socjologii Kultury
Źródło definicji (papierowe): Antonina Kłoskowska, Kultura masowa. Krytyka i obrona, Warszawa:PWN, 1980, ss.335-343.
Sprawdź pozostałe wpisy w innych słownikach:
Data aktualizacji: wtorek, 30 Grudzień, 2014 - 12:56