APOTEOZA

Gloryfikacja wybranej osoby, instytucji czy wartości abstrakcyjnej w dziele sztuki; także to dzieło sztuki (plastyczne, literackie, teatralne lub filmowe). Dla apoteozy charakterystyczne są: patetyczny styl, wyidealizowane, odrealnione przedstawienie postaci, wprowadzanie rekwizytów mitologicznych (np. orzeł jako atrybut Jowisza) oraz wyolbrzymianie wybranych cech i zjawisk. Apoteoza wywodzi się ze sztuki antycznej, gdzie służyła głównie przedstawianiu władców pośmiertnie zaliczonych w poczet bogów (np. Gemma Augustea). W późniejszych epokach sporą popularność zyskała m.in. w sztuce baroku, służąc propagowaniu idei kontrreformacji (np. Tryumf Kościoła Petera Paula Rubensa). W okresie romantyzmu w podobny sposób przedstawiano wybitne indywidualności (np. Na sprowadzenie prochów Napoleona Juliusza Słowackiego, Bema pamięci żałobny rapsod Cypriana Norwida). Charakter apoteozy miały też niektóre filmy propagandowe (np. niemieckie filmy z lat trzydziestych XX w., służące wzniosłemu przedstawieniu nazizmu). Apoteoza posługuje się hiperbolą, patosem, idealizacją, niekiedy tragizmem.