Pojęcie „sektora kultury” bardzo się już upowszechniło, używa się go często bezrefleksyjnie w różnych zakresach znaczeniowych: od ujęcia możliwie najszerszego (zbiór wszelkich możliwych podmiotów kultury – instytucji kultury, szkół artystycznych, organizacji pozarządowych, przedsiębiorstw prywatnych) po zawężone (np. zbiór podmiotów reprezentujących przemysły kultury czy przemysły kreatywne, które, dla skomplikowania sprawy, również jednej uznanej definicji nie posiadają). Słowo „sektor”, podobnie jak „branża” odwołuje do pojęć gospodarki (economy) i przemysłu (industry). Można niefachowo wskazać, że gospodarka bywa raczej rozpatrywana przestrzennie w kontekście kraju czy regionu wraz jej różnymi obszarami: rynkiem pracy, kapitałem finansowym, kapitałem intelektualnym, produktywnością, innowacyjnością, otoczeniem społecznym; przemysł ma raczej konotacje związane z produkcją materialną: funkcjonowaniem przedsiębiorstw danej branży, ofertą produktów, inwestycjami, rozwojem technologicznym. Stąd, kiedy mówimy o sektorze kultury, zwykle chcemy wskazać, że jest to:
-
rynek pracy dla kadr kultury, artystów (nowe miejsca pracy);
-
obszar kultury związany z gospodarką (neoindustrializacja, rozwój gospodarki wiedzy);
-
kluczowy obszar wzrostu innowacyjności i kreatywności (badania + rozwój);
-
rynek usług związanych z czasem wolnym, rozrywką, turystyką;
-
potencjał rozwoju metropolitarnego i regionalnego (nowoczesne miasto, zrównoważony rozwój, wysoka jakość życia).
Sektor kultury jest zatem „pojęciem pozytywnym”, pożądaną branżą w gospodarce. Sektor kultury jest też ekspansywny, zagarnia do własnej domeny coraz to nowe obszary związane z „kulturą”, np. Internet, technologie multimedialne, turystykę, rozrywkę. Im go więcej w danej gospodarce, tym lepiej świadczy to o jej poziomie rozwoju, kreatywności, innowacyjności, szansach na przyszłość. Stąd sektor kultury (i związane z nim pojęcia takie jak: kreatywność, przemysły kultury, własność intelektualna, rozwój w oparciu o zasoby kultury) dominuje w obecnej debacie na temat kultury. Obok toczą się jeszcze rozmowy o kapitale społecznym i kulturowym, kulturze w sieci, upodmiotowieniu obywatelskim społeczności lokalnych.
Potrzebne jest zatem lokalne zdefiniowanie sektora kultury, tak, aby pokazać, że sektor kultury to realnie funkcjonujący obszar działań wielu podmiotów i aktorów kultury, a nie tylko trend lub moda we współczesnych dyskursach kulturalnych. Działania te mają znaczenie gospodarcze (nie zawsze innowacyjne i kreatywne), choć tylko część podmiotów można uznać za przedsiębiorstwa generujące dochody, współtworzące gospodarkę. Pozostałe mają ogromne znaczenie w obrocie gospodarczym:
-
uczestnicząc w redystrybucji dóbr i zapewniając usługi publiczne w zakresie kultury;
-
szkoląc kadry sektora kultury;
-
tworząc system wsparcia dla rozwoju biznesu i przedsiębiorczości;
-
zapewniając komunikację społeczną;
-
generując obiegi kulturalne;
-
finansując rozwój sektora kultura;
-
kreując polityki rozwoju sektora kultury;
-
chroniąc zasoby kultury i dziedzictwa kulturowego.
Można zatem mówić o pewnym „ekosystemie kulturalnym”, w którym rozwija się gospodarka korzystająca z zasobów kultury. więcej