Gryf – mityczne zwierzę przedstawiane najczęściej z ciałem lwa oraz z głową i skrzydłami orła(...). Niektóre źródła dodają jeszcze uszy dzikiego osła (...). Na początku gryf pojawia się w sztuce, znacznie później w literaturze, widać także znaczne różnice pomiędzy opisami gryfa a jego obrazowaniem. Najstarsze przedstawienia pochodzą ze starożytnej Mezopotamii z ok. 3000 r. p.n.e., równocześnie motyw pojawił się w Egipcie. Do Europy dotarł ok. 1600 r. p.n.e. poprzez wyspy Kretę i Cypr (...). Pierwsza wzmianka pisana o gryfach pochodzi z ok. V w. p.n.e. (...) Wygląd gryfa jako lwa z orlimi skrzydłami, przednimi łapami i głową ugruntował się w średniowieczu, gdy gryfy coraz częściej zaczęły się pojawiać w herbach. (…) Gryfy heraldyczne najczęściej wyobrażone są z otwartym dziobem, zwrócone w prawo (strona heraldyczna), stojące na obu nogach (lub na jednej, wówczas druga skierowana jest w górę), z wzniesionymi szponami. (…) Czasem herbem jest tylko głowa gryfa, odróżniająca się od orlej widocznymi uszami (np. herb Kartuz). Gryf szczególnie często pojawia się w heraldyce Pomorza, co wiąże się z herbem pomorskiej dynastii Gryfitów. Motywy tego stwora lub części jego ciała występują w herbach m.in.:
- Rodu Gryfitów – czerwony w srebrnym polu;
- Kaszub – czarny z koroną, w złotym polu;
- Krymu – srebrny w czerwonym polu;
- Meklemburgii – złoty w błękitnym polu;
- Podkarpacia – srebrny w czerwonym polu;
- Pomorza Zachodniego – czerwony w srebrnym polu;
- województwa pomorskiego – czarny w złotym polu (bez korony);
- królestwa Prus (jako herb prowincji pomorskiej) – czerwony w srebrnym polu;
- w herbach miast, m.in. Greifswaldu (czerwony w srebrnym polu), Stargardu Szczecińskiego (czerwony w srebrnym polu);
- jako trzymacze heraldyczne w herbie Pragi, Antwerpii, Genui, Białegostoku;
- w herbie szlacheckim Gryf, srebrny w polu czerwonym, taki sam, z mieczem w tarczy dwudzielnej z Kościeszą w herbie Chodkiewicz;
- występuje jako motyw heraldyczny na wielu byłych i obecnych odznakach jednostek wojskowych, zwłaszcza związanych z Pomorzem. więcej
(drobne zmiany red. – KM)