GRADACJA

Gradacja (lub klimaks) - figura retoryczna, pierwotnie polegająca na szeregowaniu słów zgodnie z jakimś kryterium formalnym (np. słów w wersach lub kolejnych zdaniach kończących się taką samą sylabą). Obecnie gradacja opiera się na kryterium semantycznym, stanowiąc uszeregowanie słów lub sformułowań według tego, jak się nasila lub słabnie (wówczas figura nosi nazwę antyklimaks) ich intensywność znaczeniowa lub ekspresywna. Dzięki temu zawarte w utworze myśli pojawiają się w ustalonym porządku. Przykład z języka hiszpańsiego:

„Aspiro siempre a lo bello, lo perfecto, lo sublime...“ (Ana Martin)
(„Zawsze dążę do tego co piękne, co doskonałe, co wzniosłe...“).

Antyklimaks:

„ ¿De qué sirve sembrar locos amores,
   si viene un desengaño que se lleva
   árboles, ramas, hojas, fruto y flores? przybędzie“  (Susana Cantero)
(„Po cóż zasiewać w sercu szalone miłości
Skoro gorzka prawda przybędzie by zniszczyć
Drzewa, gałęzie, liście, owoce i kwiaty“)
Stan na  11.12.2013 r.