JAKOŚĆ ŻYCIA

Nazwa definicji: 
JAKOŚĆ ŻYCIA
Treść wpisu: 

Wg Encyklopedii Zarządzania: W podręcznikach ekonomii czasami utożsamia się jakość życia z dobrobytem społecznym. Dzieje się tak wówczas gdy autor poszukuje syntetycznego miernika jakości życia (D. R. Kamerschen 1991, s.114). Skonstruowanie takiego narzędzia pomiaru jest praktycznie, a można zaryzykować stwierdzenie, że i teoretycznie niemożliwe lub prawie niemożliwe. Dlatego też przyjmuje się założenie upraszczające, które ogranicza jakość życia do jednego wymiaru a mianowicie dobrobytu ekonomicznego. Tak ograniczone pojęcie nie jest jakością życia a tylko jednym z jej aspektów, czyli dobrobytem. Dobrobyt ekonomiczny netto (Net Economic Welfare — NEW) jest zmodyfikowaną koncepcją produktu narodowego brutto (Gross National Produkt — GNP), która uwzględnia nierynkowe dobra i straty przez:

  • dodanie niektórych pozycji, takich jak prace domowe, czas wolny, itp.;

  • odjęcie pewnych nieuwzględnianych zwykle kosztów (lub “antydóbr”) takich, jak: zanieczyszczenie środowiska, hałas, zaśmiecenie, które pojawiają się w trakcie tworzenie GNP;

  • wykluczenie niektórych usług pośrednich takich jak ochrona policyjna i przeciwpożarowa.

Oczywiście NEW podobnie jak GNP nie jest w stanie mierzyć kosztów ludzkich takich jak: napięcie umysłowe i fizyczne, bezpieczeństwo działalności gospodarczej, monotonia, stres i ryzyko, poziom wolności obywatelskiej (D. R. Kamerschen 1991, s.114). Czasami do prezentacji dobrobytu osiągniętego w danym kraju w jakimś okresie na tle osiągnięć innych państw stosuje się wskaźniki określające zamożność ludności (liczbę samochodów, mieszkań, lodówek, telewizorów, itp. na 100 mieszkańców) troskę państwa o społeczeństwo (liczbę osób z wyższym i średnim wykształceniem, liczbę studentów, liczbę łóżek szpitalnych,  telefonów itp. na 100 mieszkańców). Wszystkie te czynniki ilustrują jakość życia jednego regionu na tle drugiego, ale nie są miernikami jakości życia, tylko zamożności i cywilizacyjnych osiągnięć.

 Istota jakości życia

Jakość życia to kategoria filozoficzna określająca stopień w jakim życie dostarcza człowiekowi zadowolenia w długim okresie czasu. Jakości życia nie mierzymy w danym momencie wzlotu lub upadku, ale oceniamy ją w dającym się wyodrębnić okresie czasu, np. w okresie dzieciństwa spędzonego na łonie rodziny, okres studiów, okres pracy i zamieszkania w jakiejś miejscowości.więcej (red. hasła - BF)

2) Wg Słownika Katolickiej Naukis Społecznej:

"Na jakość życia składają się dwa komponenty: warunki obiektywne (warunki ekonomiczne, czas wolny, bezpieczeństwo społeczne, odpowiednie warunki mieszkaniowe, środowisko naturalne i społeczne godne człowieka, zdrowie itp.) i subiektywne samopoczucie (samoocena ogólnych i specyficznych warunków życia ujmowana w kategoriach zadowolenia, szczęścia, nadziei, lęku, samotności itp.). Obiektywne warunki ekonomiczne i społeczne wpływają korzystnie lub niekorzystnie na odczuwanie jakości życia, ale równie ważne - a nawet ważniejsze - są przekonania, odczucia, dążenia i pragnienia jednostki związane z wartościami egzystencjalnymi i stopniem satysfakcji życiowej płynącej z ich realizacji.

Szczęście i zadowolenie z życia to są dwa zbliżone momenty dobrego samopoczucia. Zadowolenie dotyczy bardziej elementów poznawczych, szczęście wiąże się bardziej z procesami afektywnymi. Szczęście bardziej niż zadowolenie wykazuje powiązania z zewnętrznymi i niekontrolowanymi antecedensami. Wreszcie sens życia, wiążący się także w istotny sposób z jakością życia, zakłada obydwa elementy (zadowolenie i szczęście), ale je zdecydowanie przekracza jako wyraz osobowego "tak" wobec własnego życia. Sens życia i zadowolenie są stanami korelatywnymi. Zadowolenie utrwala poczucie sensu życia, a sens życia jest warunkiem szczęścia pojmowanego jako zadowolenie.

Określając jakość życia jednostki na podstawie różnych materialnych elementów jej położenia społecznego, ale przede wszystkim przez stopień zaspokojenia jej celów i wartości egzystencjalnych dotykamy zagadnień związanych z problemem, kim jest człowiek, kim pragnie on być, jakim chce się stawać w przyszłości. Zagadnienie jakości życia narzuca w sposób nieuchronny pytanie o sens życia, o wrażliwość człowieka na wartości pozamaterialne.

Jakość życia jest istotnym celem każdego właściwego rozwoju społecznego, szczególnie tej polityki społecznej, która wychodzi z koncepcji dobra wspólnego i stawia w punkcie centralnym spełnienie istotnych celów życiowych człowieka. Postulat jakości życia stawia się od połowy lat sześćdziesiątych jako wiodący cel polityki społecznej. Przy tym mniej akcentuje się ilościowo mierzalne kryteria (wielkość dóbr), bardziej zaś jakościowo określone czynniki dobrobytu: optymalne dla życia środowisko naturalne, ludzkie stosunki pracy i w czasie wolnym, dostateczne możliwości kształcenia, higieniczne warunki w miejscu zamieszkania, właściwe instytucje dla spędzenia czasu wolnego, mało konfliktowe systemy społeczne, mniej anonimowe stosunki społeczne, opieka zdrowotna. Z jakością życia wiąże się także spełnienie celów egzystencjalnych jednostki, związanych z człowiekiem jako osobą. Jakość życia jako cel polityki gospodarczej i społecznej jest reakcją na trwające od czasów tzw. rewolucji przemysłowej tendencje do jednostronnego (ilościowego) rozwoju, preferujące materialny standard życia.

Kościoły chrześcijańskie podkreślały zawsze znaczenie tworzenia i zabezpieczenia warunków życia godnych człowieka. W nauczaniu społecznym Kościoła mówi się o wyjątkowości człowieka, którego prawa społeczeństwo powinno respektować. Z godności osoby ludzkiej wynikają postulaty tworzenia nie tylko odpowiednich warunków w sferze życia gospodarczego, ale i w sferze podnoszenia poziomu wykształcenia, dostępu do życia duchowo-kulturalnego, utrzymania środowiska naturalnego i społecznego godnego człowieka, a także innych czynników zapewniających zadowolenie i wypełnienie osobistych pragnień człowieka. Także zadaniem państwa i innych wspólnot politycznych jest tworzenie warunków do osiągnięcia takiej jakości życia.

W świetle zasady pomocniczości muszą się do tego wszystkiego dołączyć osobiste wysiłki każdej jednostki, mające na celu utrzymanie i polepszenie osiągniętej już jakości życia. W tym znaczeniu jakość życia wiąże się z postulatem współdziałania w kształtowaniu życia kulturalnego i społecznego oraz w rozwijaniu własnych inicjatyw. Treścią rozwoju osobowego jest "być więcej" (PP, 6). Prawdziwy rozwój nie może ograniczać się do pomnażania dóbr i usług, ale musi się przyczyniać do realizacji wartości nadrzędnych, do pełni bycia człowiekiem."

Rodzaj słownika: 
Słownik Terminów Encyklopedycznych
Dodane przez: 
Węzeł centralny