Communitas – łaciński rzeczownik oznaczający wspólnotę, wspólny udział, społeczeństwo ale także więź czy łączność. Communitas jako pojęcie stosowane jest w antropologii kulturowej, jest charakterystyczne dla obrzędów przejścia.
Communitas to zasadnicza i organiczna więź międzyludzka, bez której nie byłoby żadnego społeczeństwa. (...) Communitas wytwarza własną symbolikę oraz idee filozoficzne. Według Victora Turnera, Communitas wykształca strukturę, w której związki pomiędzy jednostkami przekształcają się w unormowane relacje pomiędzy osobami społecznymi. Dlatego należy wyróżnić:
– egzystencjalną albo spontaniczną Communitas - określaną również jako wzajemne wybaczenie win. Jest ona fazą, momentem a nie stanem trwałym, doświadczeniem przekształcającym sięgającym do korzeni bytu, środkiem do celu, pełniejszym angażowaniem się do odgrywania ról. Jest to faza naładowana emocjami, głównie przyjemnymi uczuciami. Powstaje pomiędzy okresami sprawowania urzędu, posiadania określonego statusu albo pozycji społecznej;
– normatywną Communitas, która powstaje wtedy, kiedy communitas egzystencjalna zostaje zorganizowana w trwały system społeczny. Wraz z upływem czasu narasta w niej potrzeba mobilizacji i organizacji zasobów, a także potrzeba kontroli społecznej wśród członków grupy dążących do wspólnego celu. Zostaje zorganizowana w trwały system społeczny;
– ideologiczną Communitas – jest to sposób, w jaki ludzie mogą najlepiej współżyć ze sobą w braterskiej harmonii. Określenie stosuje się do utopijnych modeli społecznych opartych na egzystencjalnej communitas.
Communitas staje się widoczna lub dostępna tylko poprzez zestawienie albo skrzyżowanie z aspektem struktury społecznej. Communitas ma jakość egzystencjalną – angażuje całego człowieka w jego relacje do drugiego człowieka. To także produkt zdolności specyficznie ludzkich (takich jak pamięć, racjonalność, wola) – które rozwijają się wraz z doświadczeniem. Życie w strukturze wypełniają trudności, należy podejmować decyzje, upodobania są tłumione i podporządkowane życzeniom grupy. (...) Zjawisko communitas manifestuje się poprzez religijne ruchy millenarystyczne, ale także tam gdzie społeczeństwa plemienne znalazły się pod panowaniem społeczeństw industrialnych oraz poprzez cechy liminalne takie jak: homogeniczność, równość, brak własności, zredukowanie wszystkich to tego samego poziomu, noszenie jednolitego stroju (czasami tego samego dla obojga płci), minimalizacja różnic płciowych (wszyscy są „równi wobec Boga” albo przodków), zniesienie rang, pokora, brak troski o wygląd zewnętrzny, brak egoizmu, całkowite posłuszeństwo wobec proroka czy przewodnika, święte nauki, zawieszenie praw i obowiązków wynikających z systemu pokrewieństwa(wszyscy są braci czy siostrami bez względu na poprzednie świeckie więzy), prostota mowy i zachowań, akceptacja bólu i cierpienia, itd.
Stan na 08.12.2013 r.